Deze vrouw begon #metoo in Servië: 'Ik stop niet voordat hij vastzit'

"Hij betastte me, kuste me op mijn mond en voor ik het wist zaten zijn handen over mijn hele lichaam." Marija Lukic krijgt nog rillingen als ze erover vertelt. De handen waar ze het over heeft, zijn van haar voormalige baas. Ze is naar eigen zeggen twee jaar lang seksueel door hem geïntimideerd.

Sinds ze een jaar geleden aangifte tegen hem deed, staat haar leven op zijn kop. Ze werd het symbool van de strijd tegen seksuele intimidatie in Servië, en wordt ook bedreigd. Haar baas is niet zomaar iemand. Hij was de burgemeester van Brus, het provinciestadje in Centraal-Servië waar Lukic woont.

"Het begon al bij het sollicitatiegesprek", vertelt ze op een rustig terras in Brus. Ze kon lang geen werk vinden, tot de burgemeester haar een baan aanbood als assistente. Bij het eerste gesprek probeerde hij haar te kussen, zegt ze. "Ik duwde hem weg en zei dat ik op deze manier niet kon werken."

Kort daarna bood hij zijn excuses aan en beloofde dat het niet weer zou gebeuren, zegt Lukic. "Achteraf weet ik dat ik die baan nooit had moeten aannemen."

De seksuele intimidatie stopte niet: hij stuurde seksueel getinte berichtjes en op kantoor greep hij zijn kans als ze alleen waren, vertelt ze. "Soms deed hij de deur op slot, dan begon hij me te betasten." Later bood hij haar een beter salaris, een appartement en een auto in ruil voor seks. "Hij zei dat ik intiem met hem moest zijn omdat er anders geen vertrouwensband was."

Ze wist niet wat ze moest doen. Ze beschrijft de burgemeester als "de machtigste man van de stad", iemand met veel aanzien in de SNS, de regeringspartij in Servië. "Hij is hier al twintig jaar aan de macht, alle invloedrijke mensen zijn zijn vrienden. Als je een baan wil moet dat via hem." Ze bleef twee jaar voor de burgemeester werken. Uit zelfbescherming zorgde ze ervoor dat ze nooit alleen was in het kantoor. "Ik nam zelfs mijn kinderen mee naar werk, zodat ik niet alleen was."

Onder druk gezet

De wereldwijde #metoo-beweging bracht Lukic er uiteindelijk toe de stap te zetten en aangifte te doen. "Ik zag #metoo op sociale media en begon de verhalen te lezen van vrouwen in Hollywood. Het gaf me kracht en moed om dit te doen."

Na de aangifte werd ze naar eigen zeggen onder druk gezet. Drie mannen zouden haar benaderd hebben met de boodschap dat ze de zaak moest laten vallen, anders zou het slecht aflopen met haar en haar familie.

Begin dit jaar werd haar verhaal landelijk bekend. Media begonnen erover te schrijven en op social media ontstond een speciale hashtag voor haar, #pravdazamarijalukic, ofwel 'gerechtigheid voor Marija Lukic'. Ze ontving duizenden steunbetuigingen. Ze kreeg honderden berichten van vrouwen die hetzelfde was overkomen. Zes andere vrouwen deden aangifte tegen de burgemeester van Brus.

In Brus wordt ze intussen flink tegengewerkt. Vorige maand deed ze haar verhaal bij het populaire televisieprogramma Zivot Prica. Het was in het hele land te zien, behalve in Brus. Door een mysterieuze elektriciteitsstoring in het gebouw van de kabelprovider, vijf minuten voor de uitzending begon, werkte geen enkele televisie meer.

Lukic is ervan overtuigd dat het geen toeval was. Een grote landelijke krant was niet te koop op de dag dat een groot verhaal over de burgemeester op de voorpagina stond. "Iemand had 's ochtends alle exemplaren opgekocht," zegt Lukic. "We weten allemaal wie daar opdracht toe heeft gegeven."

Begin maart stond Lukic op het podium bij een van de vele anti-regeringsdemonstraties die Servië al vier maanden in de greep houdt. "Of ik dapper ben weet ik niet," riep ze door een megafoon. "Maar ik weet nu wel dat ik niet alleen ben". Veel Serviërs zien haar zaak als symbool voor de problemen in het land, waar de regerende partij van president Aleksandar Vucic veel macht heeft.

Rechtszaak tegen burgemeester

De burgemeester is inmiddels afgetreden. Hij houdt vol dat hij onschuldig is. De rechtszaak tegen hem loopt nog. In een open brief over zijn aftreden verklaarde hij dat de oppositie jacht op hem heeft gemaakt "met het uiteindelijke doel president Aleksandar Vucic aan te vallen". Hij spreekt niet meer met de media zolang de zaak loopt.

Of de zaak eerlijk zal verlopen betwijfelt Lukic. "De aanklager en de rechter zijn oude vrienden van hem, die staan ongetwijfeld aan zijn kant." Dat betekent niet dat Lukic de zaak laat varen. "Als het moet dan ben ik bereid naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg te stappen."