Huwelijkscadeau gedeporteerde tante Annie weer terug in de familie

Een foto van Anna Spanjaard als 4-jarige, en een foto van haar huwelijk met Max Heijmans. Meer hadden de nabestaanden van de gedeporteerde joodse vrouw niet.

Tot voor kort, toen neef Niek Ketting haar tenach - een trouwcadeau voor zijn tante en oom - kreeg uit handen van Wim Brugman uit Papendrecht.

Vader en moeder Wim en Mien Brugman boden in de oorlog onderdak aan joodse onderduikers, onder wie Anna en haar man Max. Het ondergedoken echtpaar, dat na de Februaristaking in Oisterwijk terechtkwam, werd in 1943 verraden.

NSB'ers namen het stel mee, net als Wim Brugman, die voor het Brabantse verzet en de ondergrondse krant De Waarheid werkte. Anna Spanjaard en Max Heijmans kwamen in Auschwitz om, Brugman in Neuengamme.

In het huis in Oisterwijk was het joodse, in leer gebonden boek achtergebleven. Het werd vanaf 1945 zorgvuldig bewaard. Brugman junior wilde die graag aan de eigenaren geven, of aan nabestaanden van hen.

De werkgroep die in Oisterwijk de legging van struikelstenen voor Holocaustslachtoffers voorbereidt, bracht hem in contact met Niek Ketting, neef(je) van Anna Spanjaard.

Lieve zus

Hij is er blij mee. "Hebben we toch nog een aandenken. Ons ouderlijk huis in Rotterdam is in de oorlog gebombardeerd. Daar is niets van overgebleven."

Ketting heeft nauwelijks herinneringen aan zijn tante. "Toen Annie naar Westerbork ging, was ik 4 en zat ondergedoken. Mijn moeder sprak na de oorlog niet over haar. Het motto was: je kijkt naar voren, niet naar achter."

Zelf was hij te jong om in geschiedenis geïnteresseerd te zijn. "Ik was meer bezig met of ik bij korfbal had gewonnen." Uit de overlevering wist hij dat ze een lieverd was. "En dan is het echt zo, want in onze familie zijn ze eerlijk."

'Niet mee naar bed'

Ketting laat het boek uit 1853, gedrukt in Philadelphia, restaureren. "Het is een pil formaat Statenbijbel. Je neemt het niet even mee naar bed."

De teksten zijn in het Engels. Op het voorblad staat een handgeschreven tekst in het Hebreeuws. "Ik ga een vriend van mij die rabbi is vragen dit te ontcijferen. Zo hoop ik te weten te komen of het uit de familie Spanjaard of Heijmans komt."

En hij gaat verder in de familiegeschiedenis duiken. "Ik heb nu ik weet waar mijn oom en tante ondergedoken zaten, weer wat draadjes om aan te trekken."

Volgend jaar worden in Oisterwijk struikelstenen voor het tweetal in de stoep bij het onderduikadres aangebracht.