Het aantal contactverboden dat rechters opleggen, is de afgelopen jaren verzevenvoudigd. Dat blijkt uit cijfers die Nieuwsuur heeft opgevraagd bij de Raad voor de Rechtspraak. Werden er in 2013 door de rechter 122 contactverboden opgelegd, in 2018 is dat aantal gestegen tot 876.
Meestal gaat het om stalkers aan wie zo'n verbod wordt opgelegd. Slachtoffers, advocaten en Slachtofferhulp Nederland juichen de toename toe, maar plaatsen tegelijkertijd grote vraagtekens bij de effectiviteit van de maatregel. De stalker die de 16-jarige Humeyra in Rotterdam in december om het leven bracht, had ook een contactverbod.
Bodycamera
De 48-jarige Judy uit IJmuiden verbrak twee jaar geleden na 28 jaar haar relatie. Sindsdien wordt zij door haar ex-vriend continu gestalkt. "Het begon met boze telefoontjes, appjes en e-mails. En daarna reed hij telkens langs het appartement van mijn huidige vriend. En kwam dreigend op ons afrijden toen we de honden uitlieten in het bos", vertelt ze.
Om bewijs tegen haar stalker te verzamelen, gaat ze tegenwoordig de deur niet meer uit zonder kleine bodycamera. Die zit ook in de auto, en neemt ze mee op de fiets. En ook in de vensterbank ligt een camera. Nadat de stalker haar huidige vriend mishandelde, legde de rechter hem een contactverbod op.
Voor Judy heeft het contactverbod dat de rechter haar ex oplegde er niet voor gezorgd dat ze zich veilig voelt. Bekijk hieronder haar verhaal.
Handhaving
Met het opleggen van een contactverbod ben je er nog niet, zegt advocaat Peter Schouten. Hij staat meerdere bedreigde vrouwen bij. Belangrijk is dat de politie optreedt als een stalker zo'n contactverbod overtreedt. Maar dat gebeurt te vaak niet, zegt Schouten. "Bij de handhaving van die contactverboden is de politie niet alert. Ze nemen het nooit echt serieus, ze hebben het altijd te druk".
Dat is ook de ervaring van Slachtofferhulp Nederland, een organisatie die honderden stalkingsslachtoffers bijstaat. "In te veel gevallen gebeurt er niets als een slachtoffer de politie belt na overtreding van een contactverbod. En dat geeft de slachtoffers niet bepaald een gevoel van veiligheid", aldus Rosa Jansen, bestuursvoorzitter van Slachtofferhulp Nederland.
Absolute veiligheid kunnen we helaas niet bewerkstelligen.
Volgens het Openbaar Ministerie is er steeds meer aandacht voor de veiligheid van slachtoffers van stalking. "Politie en OM zijn steeds alerter op de veiligheid van slachtoffers, en reageren dus vaker met veiligheidsmaatregelen zoals een contactverbod. Dat zie je terug in de cijfers", zegt de landelijk officier Huiselijk Geweld en Zeden Eva Kwakman.
Dat er te weinig wordt gedaan als stalkers het contactverbod overtreden, bestrijdt Kwakman. "Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het hele grote geweldsprobleem dat huiselijk geweld is. Maar er is nog ontzettend veel te doen als overheid om goed te reageren op dit soort vragen. En absolute veiligheid kunnen we helaas niet bewerkstelligen", aldus Kwakman.
De strafzaak tegen de stalker van Judy is uitgesteld. Maar of het contactverbod nog geldt, dat weet ze niet. "Mijn advocaat en ik hebben geprobeerd dat bij het OM duidelijk te krijgen, maar hebben tot nog toe geen antwoord gekregen".
Slachtofferhulp Nederland zegt dat de gebrekkige communicatie dringend moet verbeteren. "Wij merken dat een dader vaak vraagt om wijziging van bijvoorbeeld het contactverbod, maar het slachtoffer wordt dan niet geïnformeerd. Dan kun je voor heel vervelende verrassingen komen te staan", aldus Jansen.
De cijfers van de Raad voor de Rechtspraak hebben betrekking op contactverboden opgelegd door strafrechters. Ook officieren van justitie en rechter-commissarissen kunnen dit soort verboden opleggen, maar daarvan zijn geen cijfers bekend.
