Een gewas 40 procent extra opbrengst laten genereren: het is Amerikaanse wetenschappers gelukt. Hoogleraar Leo Marcelis is een beetje jaloers. "Dat zouden wij ook graag willen doen. Daar werken we ook aan. Maar de toepassing van genetische modificatie, dat kan hier in Nederland, in Europa niet. Dat is een politieke of een maatschappelijke keuze."
De hoogleraar tuinbouw en gewasfysiologie aan de Wageningen University & Research reageert op de resultaten van het Amerikaanse onderzoek naar de verbetering van het groeiproces bij planten. De resultaten, gepubliceerd in het gezaghebbende Science, liegen er niet om. Tabaksplanten die bijna de helft meer blad opleveren.
Marcelis noemt het een doorbraak. "Het verbetert de fotosynthese. Ik denk dat dit heel belangrijk is. Ik denk dat het een hele grote impuls gaat geven aan het fotosynthese-onderzoek, in Amerika, in Nederland. Er zijn heel veel initiatieven om die fotosynthese te verbeteren en nu laten we zien dat dat kan."
Veilige technologie?
Het Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat het omzetten koolstofdioxide in suikers onder invloed van licht, de zogeheten fotosynthese, nog grote stappen kan maken. Een belangrijk proces, want met die suikers groeien planten.
De technologie waar het om gaat, maakt een knip in het dna van een plantensoort om deze beter te maken. CRISPR-Cas is zo'n nieuwe techniek waarbij in een gen wordt geknipt om heel gericht kleine veranderingen aan te brengen.
"Wetenschappers denken tegenwoordig dat het kan. Zeker als daarvoor de CRISPR-Cas techniek gebruikt wordt, omdat dat een hele veilige manier is. Vanuit de maatschappij is er angst voor dit soort nieuwe technieken en daarom wordt het niet toegestaan. Maar vanuit de wetenschap zien we eigenlijk dat er heel veel voordelen aan zitten."
Veredelen
Dat betekent overigens niet dat Nederlandse wetenschappers niets meer kunnen doen om gewassen beter te maken. Zo experimenteren de onderzoekers in Wageningen met omgevingsfactoren zoals verschillende soorten licht. Daarbij zijn de lampen niet alleen rood of paars zijn, maar worden ze soms zelfs op de grond tussen de planten geplaatst.
En ook in Wageningen zoeken Marcelis en collega's naar de genetische samenstelling waardoor planten optimaal presteren. "Welke genen zijn betrokken bij de fotosynthese? En bij de andere groeiprocessen? Op basis daarvan kunnen veredelaars weer kruisingsprogramma's maken om nieuwe rassen te veredelen. Dat kan ook, maar het is een veel langere weg om tot nieuwe rassen te komen."
