Theresa May in het Lagerhuis
NOS Nieuws

Vastberadenheid van May: valkuil of politieke kracht?

  • Margot Oosterwechel

    redacteur Buitenland

  • Margot Oosterwechel

    redacteur Buitenland

Een "bloody difficult woman" zo omschreef het conservatieve parlementslid Ken Clarke haar ooit tegenover de Britse krant The Guardian. Drie woorden die Theresa May al snel omarmde. "De Britse politiek heeft meer 'bloody difficult women' nodig", was haar reactie.

De 62-jarige May staat bij veel Britse politici bekend als een vrouw die onverzettelijk is. Een eigenschap die zowel haar kracht als soms ook haar zwakte blijkt.

Premier May kreeg het goed voor haar kiezen de afgelopen maanden. "Zo leverde haar plan voor na de brexit, het zogeheten 'Chequers-voorstel', haar voornamelijk hoongelach op", legt correspondent Suse van Kleef uit. "Naar aanleiding van dat voorstel besloten Boris Johnson en David Davis op te stappen, twee van haar belangrijkste ministers. Ze konden zich niet vinden in de koers van May."

Daar bleef het niet bij, want ook de opvolger van Davis, Dominic Raab vertrok. Ook hij was als brexit-minister ontevreden over de koers van premier May. "Zijn vertrek was eigenlijk direct te herleiden naar de opstelling van May. Zij is een premier die de touwtjes niet uit handen wil geven en heeft zichzelf als het ware als hoofd brexit aangesteld."

Druppel, emmer

"Veel politici, zowel uit haar eigen partij als uit de oppositie, hebben geprobeerd om iets aan haar beleid en koers te veranderen. Maar dat is zo ongeveer onmogelijk gebleken", legt Van Kleef uit. Toen May maandag besloot de stemming over het brexit-akkoord uit te stellen, was het voor veel parlementariërs de druppel die de emmer deed overlopen.

"'Nu laat ze ons niet eens meer stemmen, alleen om haar eigen plan te redden', was de tendens die daarna heerste in het Lagerhuis", zegt Van Kleef. Haar eigen partijleden besloten dus tot een stemming over het vertrouwen in de premier.

May toonde zich vanochtend strijdbaar en vastberaden. "Een verandering van het leiderschap in onze Conservatieve partij op dit moment, brengt de toekomst van ons land in gevaar", zei de premier. "Ik zal die stemming bestrijden met alles wat ik in me heb."

May op haar eerste dag als premier in 2016

Dat was een typische May-uitspraak, vindt oud-correspondent en Groot-Brittannië-kenner Hieke Jippes. "Ze wordt altijd geschetst als politica met groot plichtsbesef, een volhardende vrouw."

Volgens Jippes wordt ze daarin ook deels gesterkt door haar echtgenoot Philip May. "Ik stel me zo voor dat Philip tegen zijn vrouw zegt: 'Dear, meer dan je best kun je niet doen'. Dat is haar onderliggende ethos. Ze probeert te doen wat het beste is voor haar land."

Minst jaloersmakende ministerspost

Eigenschappen die haar goed van pas kwamen tijdens haar jaren als minister van Binnenlandse Zaken. "Dat ministerie staat bekend als de begraafplaats van Britse politici", vertelt Suse van Kleef. "Ministers van Binnenlandse Zaken struikelen bij bosjes en maken vaak hun termijn niet af. May heeft het veel langer volgehouden dan veel anderen."

"Je krijgt dan als minister de lastigste zaken op je bureau", vertelt ook Jippes. "Het ministerie van Binnenlandse Zaken is volgens veel Britse politici de minst jaloersmakende taak in het kabinet. Maar May pakte de zaken kalm aan en vervulde zo zonder grootse gebaren of kapsones en enigszins stilletjes haar ministerschap."

Het gaat niet om mij, het gaat om een sterke en stabiele regering

Theresa May

Het kwam voor velen dan ook als verrassing dat May zich kandidaat stelde om David Cameron op te volgen als partijleider en daarmee ook premier van Groot-Brittannië. Veel Britten wisten niet zoveel van haar. "Ze kenden haar als een competente minister, maar meer ook niet."

Toen May eenmaal premier was, verzamelde de Britse pers zich om haar heen en poogden journalisten haar beter te leren kennen. Maar ze bleek ongrijpbaar.

De uitspraak "een sterke en stabiele regering" kunnen veel journalisten inmiddels niet meer horen, vertelt Jippes. "De Britse pers werd doodziek van dat mantra. Interviews met haar waren eigenlijk bijna niet te doen. Als een verslaggever door haar heen probeerde te prikken, was het antwoord steevast: 'Het gaat niet om mij, het gaat om een sterke en stabiele regering'. Dat antwoord kon iedereen wel dromen op een gegeven moment."

Maybot

Deze houding leverde haar ook kritiek op van het Britse volk. Zo verscheen in de campagne van 2017 de bijnaam 'Maybot', vertelt Van Kleef: "Ze dreunde steeds dezelfde oneliners op. Ook kwam ze stijf en ongemakkelijk over als ze spontaan met kiezers in gesprek moest. Dat leverde pijnlijke momenten op. Uiteindelijk is ze bij die campagne ook hard onderuit gegaan; haar partij verloor de absolute meerderheid in het Britse parlement."

Ondanks die nederlaag wilde May niks weten van een eventueel aftreden. "Ze wordt gezien als vastberaden. Een vrouw die een doel heeft en daar recht op afgaat en niet van mening verandert", vertelt Van Kleef.

Een eigenschap die haar nu redelijk goed uitkomt, vertelt Jippes. "May toont zich niet erg buigzaam", zegt Jippes. "Dat wordt haar wel eens verweten, maar je zou ook kunnen stellen dat het juist nu wel goed uitkomt. Ze wordt van alle kanten aangevallen, maar laat zich niet van haar stuk brengen."

Weerstand slecht ingeschat

Tegelijkertijd lijkt die vastberadenheid ook haar zwakte te worden, denkt Van Kleef. "Door haar vastberadenheid is ze ook in een soort tunnelvisie terechtgekomen en die heeft ervoor gezorgd dat ze te weinig luistert naar de geluiden om haar heen." Zo heeft May niet goed ingeschat hoeveel weerstand er was tegen het akkoord. Er was zo veel weerstand, dat ze die stemming over het akkoord op het laatste moment dus moest afblazen en uitstellen."

Als politica houdt May de kaarten strak tegen haar borst. "Ze heeft een klein kringetje vertrouwelingen om zich heen en maar weinig mensen van wie ze advies aanneemt", vertelt Van Kleef. "Dat is aan de ene kant goed, want dan wordt er weinig gelekt. Maar aan de andere kant leidt het er ook toe dat ze haar voelsprieten niet genoeg uit heeft staan. Veel Britse politici zijn het beu. 'Ze luistert gewoon niet', zeggen ze."

Theresa May, een premier die zich niet van de wijs laat brengen. Als zij eenmaal iets in haar hoofd heeft, dan wil ze dat ook volbrengen. Maar diezelfde vastberadenheid, waarvoor ze vaak wordt geprezen, kan nu dus ook mogelijk haar valkuil worden. Vanavond na de stemming zullen we weten of ze kan aanblijven en of haar partijgenoten het haar gunnen om ook deze taak te volbrengen.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl