'Polmans idealen zitten ondanks stormachtig jaar in Unilever-dna'

Oprecht, gepassioneerd en iemand van wie je wist wat je aan hem had. Zo wordt scheidend Unilever-topman Paul Polman omschreven door betrokkenen. Maar hij is ook iemand die na de overnamepogingen in 2017 van koers wijzigde en recente gebeurtenissen niet zag aankomen.

De 62-jarige Paul Polman beloofde een jaar geleden dat er één Unilever-kantoor zou komen, en wel in Nederland. De verhuizing werd op het laatste moment afgeblazen omdat Britse aandeelhouders, die in meerderheid voor dit plan zouden moeten stemmen, het niet zagen zitten. Die nederlaag drukte zwaar op Polmans laatste maanden als CEO.

Omzet én duurzaamheid

Polman was een man met een onconventioneel karakter, die bij aanvang van zijn Unilever-periode duidelijk maakte wat zijn ambities waren. Ambities die niet alleen waren gericht op omzetvergroting, maar ook het behalen duurzaamheidsdoelstellingen. Zoals het halveren van de eigen CO2-emissies.

Dat speelde al een rol bij aanstellen van Polman als CEO, tien jaar geleden, zegt Kees Storm. Hij zat van 2006 tot 2015 in de Unilever-top. "Hij was een zeer gedreven leider met groot oog voor de wereld om ons heen."

De scheidend topman is voor velen een zakelijk voorbeeld van hoe het runnen van een groot bedrijf duurzame idealen niet in de weg zit. "Ik ken hem persoonlijk en mijn stellige overtuiging is dat hij oprecht begaan is met de wereld", zegt Marjan Minnesma van duurzaamheidsorganisatie Urgenda. "Hij heeft vanaf zijn aantreden gekeken naar de lange termijn en dingen op de kaart gezet."

Zo weigerde Polman om kwartaalcijfers te presenteren en zei hij tegen aandeelhouders die gericht waren op kortetermijnwinst dat ze beter konden vertrekken. "Dat is zeer ongebruikelijk. De wereld is inmiddels veranderd, maar zijn groene inspanningen waren zeker in die tijd echt een roep in de woestijn", zegt Minnesma.

Maar uit de jaarcijfers over de uitstoot van Unilever blijken de eigen doelstellingen (nog) niet te worden behaald. Dat neemt volgens Minnesma niet weg dat de intenties van Polman wel degelijk effect hebben gehad.

Polman heeft in zijn tien jaar als CEO laten zien hoe je duurzaamheid met succes integreert in de bedrijfsvoering van een wereldwijd concern, zegt ook Hans de Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW. "Dat heeft navolging gekregen bij veel andere grote en kleine bedrijven. Het voorbeeld van Unilever komt niet voor niets langs in het curriculum van veel business schools." Vakbond FNV voegt daar nog aan toe: "Met Polman wist je waar je aan toe was. Die duurzame inzetbaarheid - het imago maar ook beleid - viel bij veel mensen goed. Het ging Polman niet alleen om geld verdienen."

Polman werd ook wel eens gebrekkig engagement verweten, zegt Paul Koster, directeur van de Vereniging van Effectenbezitters. Hoewel hij het volgens hem goed heeft gedaan door een overnamepoging van Heinz-Kraft succesvol af te wenden. "Beleggers hebben hierdoor duidelijk meer vertrouwen gekregen. Een interview in het AD van afgelopen zaterdag was wel erg bitter. Polman begreep niet hoe de commoties (onder meer over de dividendbelasting, red.) zo zijn opgelopen. De verhuizing van het hoofdkantoor moest de kroon worden op zijn werk zijn en dat is op een onprettige manier geëindigd."

'Groen hart'

Kees Storm ziet de toekomst voor Unilever met vertrouwen tegemoet, juist omdat de opvolger van Polman uit het bedrijf komt. Iets wat volgens hem niet elke vertrekkende topman is gegeven. "Dat vind ik een pluim op zijn hoed. Het is mede zijn verdienste. Dat valt aan hem toe te schrijven."

Met het aantreden van de nieuwe bestuursvoorzitter zullen die groene inspanningen van Unilever bovendien niet zomaar verdwijnen, denkt Urgenda-directeur Minnesma. "Mede onder Polman is personeel aangetrokken met een groen hart en wordt het via beleid er ook op afgerekend als het duurzaamheidsdoelstellingen niet behaalt. Zoiets haal je niet zomaar weg. Dankzij Polman zit het 'groen doen' echt verweven in het dna van Unilever."