Bodems Nederlandse rivieren slijten steeds verder weg

Het regent weer een beetje, maar het water in de Nederlandse rivieren heeft door de langdurige droogte zelden zo laag gestaan. Dat heeft grote gevolgen voor de vrachtschepen. Maar ook komt er nu een ander probleem bovendrijven: de erosie. De rivierbodems slijten weg.

De bodemerosie is al jaren een zorg voor de beroepsvaart, maar vormt óók een bedreiging voor de natuur. Daarom pleit het Wereld Natuur Fonds (WNF) nu voor een grondige aanpak. Iets wat de beroepsvaart omarmt, al zijn beide partijen het niet op alle punten met elkaar eens.

Het WNF wil maatregelen die de erosie afremmen, de hoogwaterveiligheid verbeteren en meer ruimte geven aan de natuur. "Met een integrale aanpak kan meer ruimte gecreëerd worden voor levende en klimaatbestendige rivieren, zodat natuur kan floreren en mensen veilig kunnen wonen, werken en recreëren", staat in het rapport 'Ruimte voor levende rivieren'.

Tot nu toe is er sprake geweest van een 'verzuilde aanpak' en dat heeft niet voor iedereen goed uitgepakt.

Marleen Buitendijk, branchevereniging binnenvaart

Door erosie daalt de rivierbodem. En hoe dieper de rivier uitslijt, hoe harder het water gaat stromen. De harde onderdelen zoals kabels, leidingen en kribben (kleine dammen van stenen) slijten niet mee en komen steeds hoger in de rivier te liggen. En dat is gevaarlijk voor schepen.

Het erosie-probleem speelt bijvoorbeeld bij de rivieren de Waal en de IJssel. In de afgelopen zestig jaar is de bodem van het Rijntakkengebied ongeveer een meter lager komen te liggen als gevolg van bodemerosie.

Het WNF wil de rivieren meer ruimte geven. De organisatie denk bijvoorbeeld aan het verleggen van de hoofdgeul en langsdammen (stenen dammen in de vaargeul), het graven van nevengeulen, die min of meer parallel aan de hoofdstroom lopen, en het verlagen van zogeheten zomerkades.

"Als rivieren over langere lange trajecten de ruimte krijgen, kan de erosie worden afgeremd. Zo zal er ook ruimte zijn voor de ontwikkeling van nieuwe natuur en kunnen de hoogwaterstanden verlaagd worden", zegt Michiel van den Bergh van het WNF. "Zo ontstaat er een levende rivier."

Nieuwe problemen

Marleen Buitendijk van BLN-Schuttevaer, de branchevereniging van de binnenvaart, vindt het plan in de basis goed. Zij steunt het idee dat problemen in zijn geheel moeten worden bekeken. "Want tot nu toe is er sprake geweest van een 'verzuilde aanpak' en dat heeft niet voor iedereen goed uitgepakt", zegt ze.

Al is ze blij met de integrale aanpak van het WNF, ze heeft ook kritiek. "De bodemerosie bindt ons, maar bijvoorbeeld de aanleg van nevengeulen kunnen voor de scheepvaart ook weer nieuwe problemen opleveren, zoals zandbanken waar moeilijk omheen te varen is."

"De kunst is dat we in de toekomst alleen nog maar gaan kijken naar maatregelen die meerdere doelen dienen en die invloed hebben op het hele riviersysteem", zegt Buitendijk.

Deltaplan

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft ook een programma voor de rivieren. Het Deltaplan 'Integraal riviermanagement' richt zich op ruimte voor waterveiligheid, aandacht voor scheepvaart, natuur en zoetwatervoorziening én de aanpak van bodemerosie. Daarvoor is een bedrag van 375 miljoen euro beschikbaar.

Reportage: Nederlandse rivierbodems slijten

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl