CSU en Freie Wähler willen snel gesprek over nieuwe regering in Beieren
Op de eerste dag na de deelstaatverkiezingen hebben in de loop van de dag alle hoofdrolspelers gereageerd op de uitslag: de CSU en de SPD verliezen flink, de Groenen en de Freie Wähler winnen, de AfD komt voor het eerst in het Beierse parlement.
Bondskanselier Merkel denkt dat er door de regeringscoalitie in Berlijn, van CDU, CSU en SPD, lessen kunnen worden getrokken uit de uitslag in Beieren. "De verkiezingen in Beieren laten zien dat het voor de kiezer niet genoeg is dat het economisch voor de wind gaat en de werkloosheid laag is. Als de kiezer geen vertrouwen heeft in de politiek, dan is dat niet genoeg. Mijn les is dat ik als kanselier er meer voor moet doen om dat vertrouwen in de regering te herstellen. En dat ga ik met alle macht doen."
Ecologie
De Groenen hielden opmerkelijk genoeg tegelijkertijd twee persconferenties, in Berlijn en in München. De Beierse lijsttrekker Ludwig Hartmann is trots op het behaalde resultaat. "We hebben het midden veroverd." De partijvoorzitter, Robert Habeck, voegt daar aan toe dat zijn partij het thema ecologie nu op de agenda heeft gekregen. Hij vindt het wel vreemd dat terwijl de kiezers duidelijk hebben gemaakt dat zij verandering willen, de CSU al volop flirt met de Freie Wähler, een verbond van onafhankelijke kandidaten.
Die conservatieve partij opende in een persconferentie al meteen informeel de onderhandelingen met de CSU. Ze willen drie tot vijf ministeries in de deelstaatregering en kwamen met een aantal eisen: geen verdere sluitingen van ziekenhuizen en geboorteklinieken, snelle stappen op het gebied van duurzame energie en gratis kinderopvang. "Over dat laatste valt niet te onderhandelen", zei kopstuk Hubert Aiwanger. "Hierover zal Markus Söder (CSU-lijsttrekker, red.) moeten bewegen."
Persoonlijk gaat het mij goed, politiek is het niet eenvoudig.
Bij de CSU worden naar verluidt achter de schermen de messen al gescherpt voor de afrekening van het debacle van gisteren. Maar in het openbaar probeert de partij vooral eenheid, rust en vertrouwen uit te stralen. Minister-president Markus Söder: "We moeten hier in Beieren leren een meer constructieve toon aan te slaan."
Partijvoorzitter (en minister van Binnenlandse Zaken in Berlijn) Horst Seehofer toonde zich niet ontevreden met een deel van de CSU-campagne. "Het matige resultaat van de AfD toont aan dat onze keuze, voor een harde toon over vluchtelingen, goed was." Of hij aanblijft als minister en voorzitter? "Persoonlijk gaat het mij goed, politiek is het niet eenvoudig."
Bij de SPD heerst enorme teleurstelling over het resultaat in Beieren: gehalveerd, de slechtste score sinds de Tweede Wereldoorlog. Partijleider Andrea Nahles: "Wat kan beter en wat moeten we voortaan vermijden. Dat zullen wij en de hele regeringscoalitie moeten leren." De SPD komt op 4 en 5 november bijeen om de nederlaag in Beieren te analyseren. "De SPD moet zich snel inhoudelijk vernieuwen."
Evaluatieclausule
Net al bij de CDU en de CSU wil men bij de SPD niet hardop spreken over persoonlijke consequenties. Maar vice-voorzitter van de sociaaldemocraten, Ralf Steger, dreigde wel met het verlaten door de SPD van de landelijke regeringscoalitie. Hij wees op het bestaan van een evaluatieclausule in het coalitieverdrag, die het mogelijk maakt tussentijds de regering te verlaten.
"Het waarschuwingssignaal dat wij gisteren uit Beieren hebben ontvangen, is niet te negeren. We kunnen niet de ondergang gaande slaan, rechts zien profiteren en dan vervolgens niets doen. Als er niets drastisch verandert in Berlijn, blijft deze regeringscoalitie niet lang meer bestaan."
In de Duitse politiek zijn nu alle ogen gericht op de deelstaatverkiezingen in Hessen over twee weken. De peilingen daar voorspellen weinig goeds voor de coalitie in Berlijn. De CDU is in Hessen al 19 jaar aan de macht, maar daalt van 38 naar 28 procent. De SPD verliest ook: van 30 naar 25 procent. Die Grünen winnen, net als in Beieren: van 11 naar 18 procent. De AfD doet voor het eerst mee en komt ruim boven de kiesdrempel: bijna 12 procent. Daarmee zou de AfD in alle zestien deelstaatparlementen komen.
