'Met smart zult gij baren'; een eind aan meer dan honderd jaar bevallen in Hoogeveen

Het is dit weekeinde voor het laatst mogelijk om te bevallen in het ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen. De Treant Zorggroep zegt dat het tekort aan kinderartsen zo groot is dat de afdelingen verloskunde en kindergeneeskunde dicht moeten. Wie in Hoogeveen poliklinisch wil bevallen, moet vanaf maandag naar het Scheper Ziekenhuis in Emmen.

In Hoogeveen rest vanaf 15 oktober niets anders dan de - rijke - geschiedenis van meer dan een eeuw bevallen. Waarbij opvalt hoe veel er is veranderd. Nu kun je vaak dezelfde dag met je baby naar huis. Maar nog niet eens zo lang geleden bleef de kraamvrouw na een bevalling tien dagen in het ziekenhuis. Vrouwen die de pech hadden een volledige ruptuur op te lopen, moesten zelfs tien dagen met de benen bijeen gebonden op bed liggen. De wond mocht geen druk hebben.

Krijg het heen en weer

Aan de vooravond van de sluiting vroeg RTV Drenthe luisteraars en kijkers om herinneringen op te halen aan de kraamafdeling van ziekenhuis Bethesda Dat leverde tientallen reacties op. Zoals die van Gé Annen. Zij was verpleegkundige en deed in 1961 de opleiding voor de kraamafdeling.

Annen herinnert zich het bijbelse motto 'met smart zult gij baren'. Pijn hoorde erbij. "Je kon niet kiezen voor een ruggenprik, zoals tegenwoordig. Wij stonden als jonge verpleegkundigen naast zo'n vrouw die lag te puffen. 'Zuchten, mevrouw, zuchten', zeiden we dan. Pas als je er zelf ligt weet je hoe het is. 'Krijg het heen en weer', denk je dan."

Hoe hebben we het kunnen doen?

Toen nog heel modern: de aanstaande vader die bij de bevalling aanwezig was. Al was zo'n man lang niet altijd voorbereid op of bestand tegen de spanning die een geboorte met zich meebrengt. "We hebben wel eens een man onder het bed vandaan moeten vegen", vertelt Annen met een lach.

Annen heeft ook slechte herinneringen: "Als we wisten dat een kind dood geboren zou worden, dan hielden we er een laken voor bij de bevalling. Zodat de moeder het niet zou zien, geen binding kon opbouwen. Het kind werd direct weggehaald, de moeder kon ook geen afscheid nemen. Dat was het protocol. Later heb ik wel gedacht: hoe hebben we dat kunnen doen?"

Vast in de lift
Trijntje Sijbom-Van der Weide, zelf bevallen in Hoogeveen, memoreert de 'vrijersavonden'. "Dat was bedoeld voor vrouwen die lang in het ziekenhuis lagen. Deze avond mochten de echtgenoten langer blijven en kregen we een aparte kamer. Het was op 23 juni 1978, wij hadden net vrijersavond, toen de baby vrij onverwachts gehaald moest worden met de keizersnee. Een kerngezonde dochter."

Joke Rutgers maakte een paar benauwde momenten mee na de bevalling van zoon Jeroen. Beter gezegd: haar man kreeg het benauwd. "Mijn zoon is hier in 1991 met een keizersnede geboren. Van de operatiekamer naar de kinderafdeling kwamen mijn man en een verpleegkundige vast te zitten in de lift, samen met onze zoon in de couveuse. Gelukkig zijn ze bevrijd en is het een gezonde kerel geworden."

Geboren in de opslagruimte

Berna Mol werd zelf in het Hoogeveense ziekenhuis geboren, net als haar vier kinderen. Bij de eerste in 1998 lag zij op de kraamafdeling, terwijl haar kind naar de kinderafdeling moest. "Er ging veel mis in de communicatie. De kinderafdeling kon de zorg niet aan, de afdelingen speelden elkaar de zwarte piet toe. In latere jaren veranderde er veel. Onze tweede werd tijdens een verbouwing van de afdeling geboren in 2000, op een enorm drukke zaterdag. Ik beviel in een ruimte die tevens dienst deed als opslag. Binnen een kwartier na binnenkomst was het achter de rug. Een andere dame heeft die dag haar kindje in een busje gekregen."

Haar derde kind was bijzonder omdat het "een reus van een baby was". Bij de vierde waren er complicaties. "Ik kreeg een spoedkeizersnede. De gynaecologen van het Bethesda hebben die nacht nog een aantal uren moeten vechten voor mijn leven. Het zijn echt topartsen. Ik ben ze onnoemelijk dankbaar."

Bijzondere verjaardag

Voor Laura Zuidema wordt komende maandag een bijzondere dag. Zij werd zelf op 15 oktober 1971 geboren in het Bethesda. Op haar 47e verjaardag gaat ze van nabij meemaken hoe de kraam- en kinderafdeling worden gesloten. "Ik zit bij de stafdienst van Treant voor kwaliteit en patiëntveiligheid. We moesten alles voorbereiden, trainingen voor het personeel, bekijken of alle huisvesting in de nieuwe situatie op orde is. Niemand zat te wachten op de sluiting van deze afdelingen. Maar patiëntveiligheid gaat voor alles. Het zal zeker een verjaardag worden met een bijzonder tintje."