'We vechten voor het karakter van Israël'
Arabisch-Israëlische parlementsleden zijn bezig met een internationale tour langs de Verenigde Naties, de EU en de Arabische Liga om steun te vragen in hun strijd tegen de controversiële Joodse natiestaatwet. Daarin staat onder meer dat Israël een Joodse staat is, dat alleen Hebreeuws de officiële taal is, en dat Joodse nederzettingen in het land "aangemoedigd en gepromoot" moeten worden.
Minderheden in Israël, ongeveer 20 procent van de bevolking, vinden dat ze door de wet, die in juli werd aangenomen, tweederangsburgers zijn geworden. Een van de demonstrerende parlementsleden, Aida Tuma Sliman, noemt het een keerpunt voor Israël en de regio. "Het onacceptabele zal vanaf nu acceptabel worden", zegt ze.
Ook de druzen in Israël, een Arabisch sprekende minderheid, zetten hun protest door. In Daliyat al-Karmel, een druzendorp in het noorden van het land, is de wet al maanden het gesprek van de dag. Veel van de 130.000 druzen in Israël zijn loyaal aan de regering; een groot deel van hen dient ook in het Israëlische leger. Ze voelen zich vernederd door de nieuwe wet.
Klap in het gezicht
Burgemeester Rafik Halabi is een van de leiders van het protest tegen de wet. "Ik was een officier in het leger en ik voel me bekocht. We hebben zoveel jaren onze plicht vervuld als burgers van Israël. Nu krijgen we een klap in het gezicht. We hebben gemerkt dat loyaal zijn niet betekent dat je gelijke rechten krijgt."
Halabi was een van de organisatoren van grote protesten, waarbij afgelopen maand tienduizenden druzen en symphatisanten de straat opgingen in Tel Aviv, en hij heeft een petitie ingediend bij het Hooggerechtshof in Israël om de wet te herzien. Het Hooggerechtshof kan een wet terugsturen naar het parlement, er uitspraken over doen, of deze in een uiterst geval verwerpen.
Correspondent Arlene Gelderblom ging langs bij Halabi:
Volgens de burgemeester kan de wet vooral in de toekomst een gevaar vormen voor minderheden. "Stel je voor dat er een radicalere regering komt. Die kan op basis van deze wet nieuwe wetten invoeren die onze rechten schenden. We willen in een democratische staat leven. Noem het Joods, als je dat wil. Maar het moet een staat met gelijke rechten zijn."
Voorstanders van de wet, onder andere de Israëlische premier Netanyahu, geloven dat het vanzelfsprekend is om het Joodse karakter van het land vast te leggen in een basiswet, een quasi-grondwet. Ook zeggen ze dat het vooral een symbolische wet is, die in de praktijk weinig zal veranderen.
Wetenschapper Amir Fuchs, van het onafhankelijke Israel Democracy Institute, adviseerde de regering over de Joodse natiestaatwet. Volgens Fuchs mist er een belangrijke paragraaf over gelijkheid. "Onze Onafhankelijkheidsverklaring is heel duidelijk over gelijke rechten voor minderheden in Israël", zegt Fuchs. "Nu zorgt de Joodse natiestaatwet voor onduidelijkheid, omdat daar niets over wordt gezegd."
Het is moeilijk om te voorspellen wat de concrete gevolgen zullen zijn in Israël. Fuchs denkt dat de wet in eerste instantie weinig effect zal hebben. "Maar de wet kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden door machthebbers. Een grondwet is er niet voor een jaar", benadrukt Fuchs, "maar voor tientallen jaren of langer".
Karakter
Er zijn meerdere petities ingediend bij het Hooggerechtshof in Israël om de wet te herzien. Fuchs denkt niet dat de wet verworpen zal worden. "Dat heeft het Hooggerechtshof nog nooit gedaan bij een basiswet. Het is een enorme discussie in Israël of ze überhaupt de autoriteit hebben om dat te doen. Maar ik denk dat ze wel duidelijke uitspraken over de wet gaan doen", zegt Fuchs, "over wat de betekenis van de wet is".
De basiswet kan in de toekomst ook nog worden aangepast of geschrapt door de regering, maar gezien de huidige zetelverdeling in de Knesset, is de kans klein dat dat zal gebeuren.
Rafik Halabi zal zijn protest in ieder geval voortzetten. "We moeten doorgaan, omdat we vechten voor het karakter van Israël. Als je 'Israëlisch' zegt, bedoel je tegenwoordig Joods. Onze rechten worden steeds meer bedreigd. Daarom is het tijd is om luid te schreeuwen tegen de slechte stemming in dit land. De maat is vol."
