Truckers leven vanouds in hun eigen wereld, met eigen normen en waarden en een eigen jargon. Een trucker heeft geen buikje, hij heeft een afdakje. Een trucker gaat niet de weg op, hij zegt: 'gassen met die zooi, gordijnen in de plooi'. Dat klinkt allemaal lekker tijdloos, maar de schijn bedriegt.
Weinig beroepen zijn zo veranderd als dat van de vrachtwagenchauffeur. De druk op de weg is toegenomen door files en tijdgebonden opdrachten, zegt Dolf Liewes. Hij is eigenaar van een transportbedrijf en zit in het bestuur van Transport en Logistiek Nederland (TLN). "Het is moeilijker geworden voor de chauffeur om ontspannen zijn werk te doen."
Ook is het internationaal vrachtverkeer deels overgenomen door chauffeurs uit Oost-Europa, vooral Polen. Die verdienen een schijntje van hun Nederlandse collega's en rijden zonder cao's of secondaire arbeidsvoorwaarden. De Nederlandse truckers hadden daardoor het nakijken.
Oude tijden zijn voorbij
"Voor jou zes Polen, dat hebben veel truckers te horen gekregen tijdens de crisistijd", zegt chauffeur Paul Martens. "De boodschap was: je moet doen wat wij willen, je mond houden en blij zijn dat je werkt hebt. Het gebeurde niet overal, er waren ook goede werkgevers, maar het gebeurde wel."
Martens snapt wel waarom jongeren niet staan te springen om achter het stuur te kruipen. "Waarom 's nachts om half drie je bed uit komen als je in de metaal of de bouw vier- à vijfhonderd euro meer kan verdienen en je om vier, vijf uur uur 'middags weer thuis bent. De aanwas blijft dus uit, terwijl de vergrijzing toeslaat."
In tegenstelling tot vroeger hebben de partners van chauffeurs nu ook vaak werk. Dat betekent werken in deeltijd, sommige avonden thuis zijn om kinderen in bed te stoppen en de administratie te doen. De tijden van eindeloos overwerken en wekenlang van huis, zoals Henk Wijngaard in zijn truckers-smartlappen bezong, is voorgoed voorbij.
Dat zegt ook trucker/songwriter Henk Wijngaard zelf, van 'Met de vlam in de pijp', zoals je hieronder kunt zien.
Het gevolg van dit alles: geen Nederlander wil meer chauffeur worden. De concurrentie met andere beroepen is te groot. Jongeren kiezen nauwelijks nog voor het vak, terwijl er jaarlijks wel duizenden chauffeurs met pensioen gaan.
Het tekort aan truckers loopt daardoor in hoog tempo op: er zijn op dit moment tussen de vijf- en zevenduizend vacatures. De markt schreeuwt om jonge, frisse chauffeurs die de weg op willen, maar die zijn moeilijk of niet te vinden.
Werkgeversorganisatie TLN wil daarom dat het beroep van trucker weer aantrekkelijk wordt gemaakt. Dat kan bijvoorbeeld door chauffeurs in deeltijd te laten werken, zegt werkgever Dolf Liewes. "Dat ze drie of vier weken werken, en dan een week vrij kunnen zijn. Het is belangrijk dat de chauffeurs ook een goed privéleven kunnen hebben."
