'Vakantie in Albanië is ontwikkelingswerk'
Zo'n vijftig jaar lang was Albanië een wrede dictatuur. Het land was hermetisch afgesloten van de buitenwereld en werd wel het Noord-Korea van Europa genoemd. Het communisme is inmiddels alweer zo'n twintig jaar geleden afgedankt, maar Albanië heeft nog steeds geen goede reputatie.
De Outdoor Albania Association is een vrijwilligersorganisatie die duurzaam toerisme in Albanië wil stimuleren. Ilir Hysa en zijn vrijwilligersorganisatie zien toerisme als een manier om het arme platteland te ontwikkelen. Oude panden, zoals een verlaten boerderij, worden opgeknapt tot guest house. Het is een concept waar de plaatselijke boerenbevolking nog maar weinig van begrijpt.
"Ze snappen niet wat toerisme inhoudt of wat een pension is. Ze laten je in hun huis overnachten zonder daar geld voor te vragen. Als dorpelingen jongeren in de buitenlucht zien kamperen, zeggen ze: 'Slaap niet hier, kom naar mijn huis.' Ze zijn niet gewend om geld te vragen."
Terwijl Albanië, een van de armste landen van Europa, het geld van het toerisme juist goed kan gebruiken. Het gemiddelde maandinkomen is er maar 200 euro.
Zwitserland doet zijn best als milieuvriendelijke bestemming
Nu is het reizen per trein natuurlijk altijd duurzaam, maar in Zwitserland misschien nog net iets meer. Want 70 procent van de stroom die nodig is om de treinen te laten rijden is afkomstig van waterkrachtcentrales, en daarmee zijn de treinreizen vrijwel klimaatneutraal.
Zermatt, aan de voet van de berg de Matterhorn, is met twee miljoen overnachtingen per jaar een van de populairste bestemmingen van Zwitserland. Het is ook een van de voorlopers op het gebied van duurzaamheid. Zo is de plaats volledig autovrij. Alle transport gebeurt met elektrische wagentjes en bussen. in het dorp en het wintersportgebied gelden strenge bouwvoorschriften om de natuur zoveel mogelijk te ontzien.
Toch kan bergtoerisme nooit 100 procent duurzaam worden, weet het hoofd van het toerismebureau, Daniel Luggen. "De natuur is alleen helemaal duurzaam als er geen mens in de buurt is. Maar het is triest als niemand de schoonheid van de natuur kan ervaren, de frisse lucht, het schone water en de mooie bergen."
Gerecyclede industrie in het Ruhrgebied
Op nog geen anderhalf rijden van Nederland ligt het Ruhrgebied, ooit de motor van de Duitse economie. De regio van kolen en staal heeft een transformatie doorgemaakt. Zo was Essen vorig jaar de groene hoofdstad van Europa.
De afgelopen decennia moest de ene na de andere fabriek in het Ruhrgebied sluiten. Talloze kolenmijnen gingen dicht, net als het hoogovencomplex in Duisburg. De Duitsers besloten de voormalige industriecomplexen niet af te breken, maar ze te bewaren als cultureel erfgoed.
Voor de oude fabrieken zijn veel nieuwe trekpleisters verzonnen. Zo is vind je in de Zollverein koolmijn - lange tijd een van de grootste in Duitsland en Europa - nu het Ruhr Museum, met een trappenhuis ontworpen door de Nederlandse architect Rem Koolhaas. Voor de oude steenovens ligt een uitgestrekte gladde vloer, waar je nu elke winter op kan schaatsen. In een oude gascillinder vind je nu de grootste indoor duikhal van Europa.
Treinen en fietsen als duurzaam alternatief
Na de fiets is de trein het meest duurzame vervoersmiddel. En ook het leukste, vindt Kirsten Sporen. Ze houdt met haar vriend een blog bij: Reizen met de trein. "Het probleem is dat de trein nog zoveel duurder is dan vliegen. Voor 20 euro kan je in Londen zitten, en met de trein kom je er niet voor die prijs. De concurrentie is te oneerlijk op dit moment."
250 euro voor een enkeltje Londen met de trein is geen uitzondering. Maar wie op tijd boekt, betaalt niet de hoofdprijs. Bovendien ben je soms al met al sneller in hartje Londen met de trein, dan met het vliegtuig.
Vanuit Londen gaat de reis verder naar de stad Bristol. Volgens haar bewoners een vooruitstrevende, milieubewuste stad. In 2015 werd het gekozen tot groene hoofdstad van Europa. In geen andere Britse stad wordt zoveel gefietst als hier.
39 jaar geleden werd in Bristol het eerste langeafstandsfietspad van Engeland aangelegd, over de oude spoorweg naar de plaats Bath. Het pad is razend populair: in de spits komen hier maar liefst duizend fietsers per uur overheen. Het fietspadennet groeit, maar of het echt veilig is om in Bristol te fietsen, is nog de vraag. De stad mag dan duurzaam zijn, deze is nog lang niet af.
Wildkamperen: de meest duurzame vakantie
Een weekend bush craften in de Veluwe: overleven in de natuur. Het wordt georganiseerd door Spring Reizen; volledig gerund door vrijwilligers. "We proberen onderweg steeds beter erop te letten wat de impact is van wat je doet", zegt reisleider Jitske Brommet. "Als je ergens wildkampeert, moet je ervoor zorgen dat het er daarna net zo uit ziet als toen je er kwam. Je toiletdoekje bijvoorbeeld neem je mee, je verbrandt het, of je begraaft het. Maar je laat het niet achter."
Wildernisgids Mark Burg leert mensen overleven in de wildernis. Ze maken een slaapplek en verzamelen eetbare planten. Ook pissebedden blijken erg voedzaam. "Heeft er iemand honger? Ze zitten bomvol eiwitten. Het is een kreeft die op land is gaan lopen"
Volgens Brommet is duurzaam reizen meer dan niet in een vliegtuig stappen. "Het is ook denken aan de impact die je hebt op de bestemming waar je heen gaat. Ga je alles met de auto doen, of pak je lokaal vervoer? En wat eet je? Is dat lokaal geproduceerd? Hartstikke leuk dat je zin hebt in Ben & Jerry's in Kenia, maar weet dat ze dat daar niet maken."
