Maxime de Vries
Maxime de Vries
Terwijl het aantal burgerdoden in Afghanistan naar een recordhoogte stijgt, stuurt Nederland steeds meer uitgeprocedeerde Afghaanse asielzoekers terug. Amnesty International en acht mensen- en kinderrechtenorganisaties riepen staatssecretaris Mark Harbers (VVD, Justitie en Veiligheid) in december al op om niemand meer uit te zetten. Hoe is het om terug te moeten naar de oorlog?
Vluchten is geen vakantie die je van tevoren boekt.
De 21-jarige Maedeh Rahimi is een van de Afghanen die worden uitgezet. Ze woont sinds oktober 2011 samen met haar ouders, broertje en zusje in Nederland. Ze zijn vanwege problemen met de Taliban naar Nederland gekomen. "De stiefneef van mijn vader was verbonden aan de Taliban. Hij vroeg mijn vader of hij een zelfmoordaanslag wilde plegen, maar mijn vader weigerde." Dat zorgde voor onrust en het gezin liep gevaar.
Nu heeft de IND hun laatste asielaanvraag afgekeurd. "Niet genoeg bewijzen", zegt ze. "Het enige bewijs dat we hebben is dat mijn opa vermoord is door de Taliban. Vluchten is geen vakantie die je van tevoren boekt. Het gebeurt in een keer. Alles dat we op dat moment hadden, namen we mee."
"Ik heb de belangrijkste periode van mijn leven hier doorgebracht. Ik heb geleerd wie ik wil zijn aan de hand van de Nederlandse normen en waarden. Ik zou niet weten hoe ik me moet aanpassen", zegt ze. "Meisjes van mijn leeftijd zijn daar getrouwd en hebben kinderen. Als ik terugga word ik 'hoer' genoemd, want man en kinderen heb ik niet."
De Afghaanse zit nu in het laatste jaar van haar opleiding tot financieel administratief medewerker. Ze moet alleen nog stagelopen, dan is ze klaar. "Maar dat kan nu ook niet. Ik kan me nergens inschrijven omdat mijn ID-kaart verlopen is. Dat vind ik heel erg."
Maedeh en haar familie zijn in hoger beroep gegaan en wachten de laatste uitspraak hoopvol af.
'Nog altijd gevaarlijk'
In oktober 2017 publiceerde Amnesty International een rapport waarin de organisatie zegt dat Afghanistan nog steeds gevaarlijk is. Met 11.418 burgers die gedood of verwond werden was 2016 een van de gevaarlijkste jaren voor burgers in het land. Alleen al in de eerste helft van 2017 werden 5243 burgers gedood of verwond.
"Als iemand niet om persoonlijke redenen wordt vervolgd, moet die persoon terug naar zijn land van herkomst", zegt de woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat houdt bijvoorbeeld in dat je moet kunnen bewijzen dat de Taliban specifiek achter jou aan zit.
Maartje Terpstra is advocaat, gespecialiseerd in vreemdelingenrecht. Volgens haar is de immigratiedienst niet snel overtuigd dat iemand persoonlijk vervolgd wordt. "De IND vindt vaak dat verwesterde vrouwen zich weer moeten aanpassen bij terugkomst. Bij vluchtelingen van de onderdrukte Afghaanse minderheid Hazara is er wel sprake van vervolging, maar niet zodanig dat er bescherming nodig is. En als je uit een gebied komt waar de Taliban aanwezig is, zeggen ze dat je best in Kaboel kan blijven. Daar is het veilig, zeggen ze."
"Heel discutabel, gezien het rapport van Amnesty International", vindt Terpstra. Maar begin maart houdt de Raad van State een zitting over het terugsturen van verwesterde vrouwen. "Dat is best bijzonder, want zo'n zaak wordt zelden besproken", zegt Terpstra hoopvol.
Ahmad Mustafa (19) ontvluchtte op zijn veertiende zijn thuisstad Farah. De Taliban bedreigden ook hem en zijn familie. "Ik verkocht souvenirs aan NAVO-soldaten. Omdat ik goed contact had met de soldaten, dacht de Taliban dat ik een spion was", legt hij uit.
De terreurbeweging begon een zoektocht naar hem. Hij vluchtte in zijn eentje naar Nederland om zijn moeder, twee broertjes en vier zusjes te beschermen. Toen de Taliban erachter kwam dat hij de benen had genomen, bedreigden ze zijn familie. Ze sloegen op de vlucht naar Iran.
Terug naar de aanslagen en vuurgevechten
Ahmad leerde in een jaar de Nederlandse taal, begon aan een vmbo-opleiding en zit nu in het laatste jaar van de havo. Na de tijdelijke verblijfsvergunningen die hij kreeg van de IND, hoorde hij begin januari dat zijn hoger beroep is afgewezen. Nu moet hij binnen twee maanden terug naar Afghanistan. "Terug naar de aanslagen en vuurgevechten."
"Ik heb documenten ingeleverd waarin duidelijk omschreven staat dat de Taliban nog steeds overal troepen hebben, maar de IND twijfelt aan de echtheid van de documenten", legt Ahmad uit.
"Ik weet niet waar ik naartoe moet gaan om veilig te zijn. De Taliban en andere radicale groeperingen houden niet van verwesterde Afghanen. Nadat ik vijf jaar in Nederland heb gewoond, ben ik dat wel. Daar heb ik geen veiligheid, toekomst of mensen om me heen die ik ken."