Morgen debatteert de Tweede Kamer over de conclusies van de commissie-Oosting. Tot tweemaal toe onderzocht de commissie de gang van zaken op het ministerie van Veiligheid en Justitie rondom de Teevendeal.
Topambtenaren van dat departement kwamen door het rapport in de problemen. Belangrijke informatie over de vindplaats van 'het bonnetje' van de deal bleek wel voor handen te zijn, maar werd nooit met de minister gedeeld.
De oppositie in de Tweede Kamer stelde aan de hand van het rapport van de commissie-Oosting vast dat het een puinhoop moest zijn op het ministerie van Justitie. De hoogste ambtenaar, Pieter Cloo, leek de schuld te krijgen van alles wat er mis ging op het departement.
Nieuwsuur zoomt in op dé topambtenaar achter de minister: de secretaris-generaal. Hoeveel macht heeft iemand met die functie? En welke invloed heeft hij op de minister?
Oud-secretaris-generaal Roel Bekker van het ministerie van Volksgezondheid stond Cloo bij tijdens de verhoren van de commissie-Oosting. Bekker meent dat de fouten die op het ministerie van Justitie zijn gemaakt, het gevolg zijn van de politieke keuze van het kabinet-Rutte om fors te bezuinigen op het aantal ministers.
“Nederland heeft bijna het minst aantal bewindslieden in Europa. Dat leidt er toe dat werk van politieke aard op het bordje van de ambtenaar komt te liggen. En als het vervolgens mis gaat, dan krijgen die ambtenaren het verwijt dat ze onvoldoende politieke sensitiviteit hebben.“
Onpartijdig
Oud-minister van Binnenlandse Zaken Klaas de Vries ziet verkeerde politieke benoemingen als oorzaak van de situatie op het ministerie van Veiligheid en Justitie. Oud-minister Opstelten had VVD’er en partijvriend Pieter Cloo aangesteld als zijn hoogste ambtenaar.
"Daar is een grondfout gemaakt. Een secretaris-generaal behoort net als elke ambtenaar onpartijdig zijn werk te doen. Ik vind een politieke benoeming van Pieter Cloo slecht. Dat blokkeert iets in het contact tussen de secretaris-generaal en de minister. Een ambtenaar is er niet om de minister uit de wind te houden. Dat deugt niet.”
Beeldvorming
Volgens voormalig topambtenaar Tjibbe Joustra komt het vaker voor dat informatie zoekraakt op een ministerie. "Departementen zijn grote organisaties. Je ziet dat zaken vergeten worden, dat er relevante informatie is, die niet boven water komt. Dat komt voor.”
Joustra maakt zich grote zorgen over de beeldvorming rond de ambtenaar. “We zien dat het vertrouwen van de maatschappij in onze instituties nu bepaald niet gegroeid is. Voor een deel komt dat ook omdat alles wat mis gaat enorm wordt uitvergroot.”
Oud-secretaris-generaal Pieter Cloo van Veiligheid en Justitie is inmiddels vervangen door een secretaris-generaal die een drastische verandering van de cultuur op het ministerie moet doorvoeren.
