Een traan wegpinken in het bijzijn van patiënten; het overkomt meer dan de helft van alle artsen. Velen van hen voelen zich daar ongemakkelijk bij. Maar hoe ga je om met emoties, wanneer de situatie van een patiënt je raakt? Onderdrukken of laat je juist zien dat je meeleeft? We vroegen het aan drie jonge artsen.
Huisarts Niels Rossen (38)
"Een traan wegpinken kan bij een natuurlijk proces horen. Je begeleidt iemand al een tijdje, neemt voor diegene belangrijke beslissingen en ziet op een gegeven moment dat hij of zij pijn heeft en zich verzet. Dan is het soms goed om te zeggen: 'Ik merk dat het moeilijk voor u is en dat raakt mij ook. Ik denk dat we dingen moeten veranderen in de manier waarop we u verzorgen."
"Ik heb een mooi vak, juist omdat er zoveel emoties bij komen kijken. Maar het is aan mij als professional om die soms niet te tonen. Emoties moeten niet in de weg zitten. En ja, dat verschilt per patiënt. Want een traan kan op het verkeerde moment, bij de verkeerde patiënt komen. Dat is heel onprofessioneel. Ik kies er daarom voor om in de kern mijn emoties voor mezelf te houden. Ik help de patiënten en verwerk mijn emoties later, op mijn eigen manier."
"De eerste keer dat ik bij iemand euthanasie moest toepassen, had ik daar een paar dagen last van. Heel heftig, emotioneel zwaar. Ik had niet verwacht dat het me zo zou raken. Zover als kan probeer ik daar een volgende keer rekening mee te houden. Ik plan ruimte eromheen. Even vrij zijn en hardlopen, erover praten met mijn vrouw. Dat lucht op."
Huisarts Larissa van Winden (30)
"Als huisarts kom ik eigenlijk elke dag met heftige dingen in aanraking. Als iemand bijvoorbeeld komt te overlijden en je hebt het hele traject met diegene doorlopen, dan is dat moeilijk. Het bericht van vanochtend verbaast me dan ook niet: ik heb ook wel gehuild om situaties. Maar niet met de patiënt er bij, ik probeer dat toch in te slikken. Maar ik hoor wel van patiënten dat ze het fijn vinden als een dokter emotie laat zien, dat maakt de kloof denk ik toch wat kleiner."
"In mijn carrière heb ik wel eens euthanasie uitgevoerd. Dan zit de brok in je keel toch wel heel erg hoog. Het is dan fijn als je het er thuis, met je partner of omgeving, over kan hebben. Of met andere dokters: dat doe ik ook vaak. Er is vanuit de opleiding veel aandacht aan besteed dat dit soort situaties gaan voorkomen, dan worden er groepjes gevormd met andere dokters. Met dat groepje praat ik één keer per maand over dit soort dingen: ik vind het toch belangrijk om dit soort dingen te delen."
Neuroloog Anke Vennegoor (37)
"Soms maak ik wel heftige dingen mee. Als ik bijvoorbeeld slecht nieuws moet brengen, dan vind ik het wel eens moeilijk om mijn tranen te bedwingen. Dat gebeurt me eerder in een situatie waarbij ik me kan identificeren met een patiënt, bijvoorbeeld bij leeftijdsgenoten of kinderen. Als een jonge man of vrouw een ernstig ongeluk heeft gehad met veel gevolgen, dan raakt me dat persoonlijk soms zeker wel. Ik heb niet echt een potje zitten huilen met patiënten er bij, maar ik heb wel eens tranen in m'n ogen gehad. "
"Ik probeer mijn emoties wel te onderdrukken, maar het is ook wel een heel dubbel gevoel. Als arts wil je aan je patiënten laten zien dat je menselijk bent. Ik sla ook wel eens een arm om iemands schouder, maar ik vind wel dat het gaat om het verdriet van de patiënt en de familie. Het is niet mijn verdriet, dus op een bepaalde manier probeer ik ook wel afstand te bewaren en niet helemaal mee te gaan in hun verdriet. Ik vind wel dat je mag laten zien dat het je iets doet."