Doden bij Slag om Gallipoli herdacht

In Turkije wordt vandaag de Slag om Gallipoli herdacht, waarbij in de Eerste Wereldoorlog zo'n 130.000 militairen om het leven zijn gekomen. Het is morgen honderd jaar geleden dat de slag op het schiereiland in het toenmalige Ottomaanse Rijk begon.

De Slag om Gallipoli was één van de bloedigste veldslagen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij duurde van 25 april 1915 tot 9 januari 1916. De slag was het gevolg van een Brits/Franse operatie om de Ottomaanse hoofdstad Constantinopel (het huidige Istanbul) in te nemen en zo een zeeroute naar Rusland veilig te stellen.

Aan de zijde van de Britten en Fransen streden tienduizenden Australische en Nieuw-Zeelandse soldaten mee. Zij maakten deel uit van de Anzac-troepen (Australian and New Zealand Army Corps). 25 april wordt daarom ook wel Anzac-dag genoemd.

Republiek Turkije

De geallieerde poging om Constantinopel te veroveren mislukte, met als gevolg zware verliezen voor alle strijdende partijen.

Mustafa Kemal Atatürk gebruikte zijn ervaring en bekendheid als legerofficier in Gallipoli in de Turkse onafhankelijkheidsoorlog, die na de Eerste Wereldoorlog begon. Atatürk veroverde het huidige Turkije en stichtte in 1923 de republiek Turkije, waarvan hij de eerste president werd.

Aan de andere kant zouden de Australische en Nieuw-Zeelandse verliezen die landen hebben geïnspireerd om los te komen van Groot-Brittannië.

Verschillende wereldleiders zijn vandaag op de plek waar honderd jaar geleden zo veel soldaten sneuvelden. Onder anderen de Britse kroonprins Charles, zijn zoon Harry, en de leiders van Turkije, Australië en Nieuw-Zeeland zijn bij de herdenking.

In Australië en Nieuw-Zeeland is Anzac-dag nog altijd een belangrijke herdenkingsdag.

De Turkse president Erdogan keek in een toespraak op de strijd terug als een symbool voor de overwinning, maar noemde het vanwege de vele doden die er zijn gevallen, ook een verdrietige gebeurtenis.

Hij zei dat alle gevallen soldaten worden gezien als kinderen van Turkije. Daarmee herhaalde hij de woorden van Atatürk die de soldaten uit Australië en Nieuw-Zeeland na de oorlog eerde. "U ligt nu in de bodem van een bevriend land. Rust in vrede. Er is voor ons geen verschil tussen de Johnnies en de Mehmets. Zij zijn ook onze zonen geworden."

Armeense genocide

Het is niet duidelijk waarom de Slag om Gallipoli vandaag al wordt herdacht, en niet morgen op 25 april. Er zijn berichten dat Turkije daarmee probeert om de aandacht af te leiden van de herdenking van de Armeense genocide, die vandaag precies honderd jaar geleden begon.