Opknapbeurt voor vervallen watermonumenten in de polder

• Marc Hamer

  Verslaggever

Door verslaggever Marc Hamer

De haven van Rotterdam en die van Brega in Libië, het is een afstand van niets. Althans in het Waterloopbos in de Noordoostpolder. Hier, tussen de bomen, bouwden ingenieurs van het Waterloopkundig Laboratorium in de jaren 50 en 60 schaalmodellen van waterbouwkundige projecten. Van de Deltawerken tot een dijk in Suriname, de oorsprong van die projecten ligt verstopt in de polder.

Verstopt, want de schaalmodellen zijn in verval geraakt. Toen het Waterloopkundig Laboratorium in 1995 de polder verliet, was het idee om er recreatiewoningen te gaan bouwen. Het duurde even voordat men inzag hoe uniek dit gebied is.

In 2013 maakte minister Bussemaker er een rijksmonument van.

Vandaag hebben Natuurmonumenten en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een samenwerkingsovereenkomst getekend om te komen tot een masterplan voor een herstel- en ontwikkelingsprogramma.

Oud-ingenieur Ton van de Meulen glundert nog steeds bij het zien van het schaalmodel van de Rotterdamse Willemshaven. Hij geeft toe, het was een beetje dammen bouwen voor grote mannen. “Ik heb hier altijd met veel plezier gewerkt”, vertelt hij. “Het was leuk!”.

En nuttig. Zo werd bij het bouwen van het model gekeken of de plannen voor het aanleggen van de Willemstunnel wel klopten. Het is dan 1963. “Met papiersnippers werd het stroombeeld in kaart gebracht. Zo konden we zien of het scheepvaartverkeer hinder van de tunnel zou hebben. Dat bleek niet zo te zijn.”

Maar je moet wel steeds meer je fantasie gebruiken om de schaalmodellen te kunnen herkennen. De natuur neemt langzamerhand steeds meer bezit van alle stroompjes, het cement van de dammen brokkelt af. Een korte wandeling door het bos levert het bewijs dat het hoog tijd is voor een masterplan.

Architect Ronald Rietveld levert ideeën aan voor dat plan. Hij wil groots denken. “Deze plek is wereldwijd bekend als waterlaboratorium. Dit zou ook de plek kunnen zijn om aan een breed publiek te laten zien wat de gevolgen zijn van de stijgende zeespiegel. Dus maak een model van Manhattan en laat zien hoe ze droge voeten houden. Of juist niet. Nederland is wereldwijd toch een beetje gidsland als het gaat om waterbeheersing. Dit is ook een prima plek voor de ​zojuist benoemde Watergezant.”