Sinn Féin de grootste in Noord-Ierland: voorbode voor één Ierland?
Het is een politieke aardverschuiving: bij de verkiezingen in Noord-Ierland is het katholiek-republikeinse Sinn Féin de grootste partij geworden. Volgens de BBC behaalde de partij, die zich hardmaakt voor een verenigd Ierland, 27 zetels. Dat was lang ondenkbaar in het Noord-Ierland van The Troubles, tientallen jaren het toneel van een bloedige burgeroorlog.
Daar zijn de unionistische protestanten (25 zetels) sinds de onafhankelijkheid in 1921 de grootste politieke speler geweest. Die zijn pro-Brits en willen bij het Verenigd Koninkrijk horen. Maar met de uitslag van de verkiezingen van gisteren is Sinn Féin, voorheen de politieke tak van de paramilitaire groep IRA, voor het eerst in de geschiedenis de grootste partij. Dat betekent dat de partij ook de premier voor het parlement mag nomineren.
Daardoor is nu aan twee kanten van de zwaarbevochten Ierse grens de grootste partij vóór de hereniging van Ierland. En dit feit brengt een mogelijke afscheiding van Groot-Brittannië een stap dichterbij.
Referendum of niet?
De vraag op ieders lippen is dan ook: komt er een referendum over de grens? Dat is het ultieme doel van Sinn Féin, waar men niet onder stoelen of banken steekt dat Noord-Ierland uiteindelijk weer bij de Republiek Ierland moet gaan horen. Maar de weg daarnaartoe kan nog wel even duren.
Volgens de afspraken in het Noord-Ierse Akkoord uit 1998 moet minimaal de helft van de bevolking daarmee instemmen, terwijl volgens de laatste peilingen nu een derde van de bevolking dat zou willen. De herenigingskwestie is dan ook niet waar Sinn Féin haar overwinningszege aan te danken heeft: in plaats daarvan heeft de partij campagne gevoerd op andere thema's, zoals armoedebestrijding en het verbeteren van de gezondheidszorg.
Eerst een coalitie
En het is nog maar de vraag of de partij daarmee snel aan de slag kan. Want het Goedevrijdagakkoord bepaalt dat de twee grootste partijen - een unionistische partij en een nationalistische partij - verplicht zijn om de macht te delen en de premier en vicepremier te leveren. De ene partij moet dus samenwerken met de andere.
En die andere is de DUP - Democratic Unionist Party, een pro-Britse protestantse partij die flinke verliezen te verstouwen had in deze verkiezingen. Onder de DUP-kiezers heerst namelijk grote onvrede over Brexit en de daaruit voortvloeiende problemen rond het zogenoemde Noord-Ierland Protocol, dat de goederenstroom regelt tussen de Europese Unie en Groot-Brittannië. Tot afgrijzen van de unionisten kwam er na Brexit een handelsgrens in de zee tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk.
In de aanloop tot de verkiezingen is de DUP regelmatig gevraagd of de partij zou meewerken aan een regering onder Sinn Féin. De partij stelde als voorwaarde dat eerst de problemen rondom het Noord-Ierland Protocol opgelost moeten worden.
Prangend probleem
En daarmee wordt de coalitievorming in het Noord-Ierse parlement ook een prangend probleem voor de onderhandelingen tussen de Britse regering en de Europese Unie. Want de Britse regering zou meer onder druk kunnen komen te staan om aan de Brexit-afspraken met Brussel te gaan sleutelen.
Zo kan de Noord-Ierse verkiezingsuitslag verstrekkende gevolgen hebben; niet alleen voor Ierland en de eenheid van het Verenigd Koninkrijk, maar ook voor Brussel en de EU.
