NOS Sport

Debutante Ayana snelt in Amsterdam met twee nieuwe knieën naar zevende tijd ooit

  • Luuk Blijboom

  • Luuk Blijboom

In het leven van de diepgelovige Ethiopische atlete Almaz Ayana draait het om drie dingen. God, hardlopen en familie. "In willekeurige volgorde, wel te verstaan", haast haar Nederlandse manager Yvonne van Haperen te zeggen.

Met hulp van hogere machten, zo liet Ayana (34) zondag na afloop van de Amsterdam Marathon niet na te benadrukken, steeg de orthodox-christelijke debutante op de klassieke 42.195 meter ver boven zichzelf uit. De olympisch kampioene op de 10.000 meter van Rio 2016, die in de Braziliaanse metropool het dertienjarige wereldrecord op die afstand terugbracht tot 29.17,45, liet zien ook op de marathon op eenzame hoogte te staan.

Almaz Ayana wint de marathon van Amsterdam bij de vrouwen

Haar winnende 2.17.20 was de snelste tijd ooit door een debutante gelopen. Een parcoursrecord, bovendien. Met een daverende klap denderde ze de eeuwige wereldranglijst binnen, waar ze de zevende plek voor zich opeiste. Bijkomend statistisch weetje: voor de eerste maal in de historie van de marathon stonden er drie debutanten op het ereschavot. Ayana werd tijdens de ceremonie geflankeerd door haar landgenoten Genzebe Dibaba (2.18.04) en Tsehay Gemechu (2.18.58).

Een wonder

Jos Hermens, de oprichter van Global Sports Communication waar Ayana onder contract staat, noemde de overwinning 'een wonder'. Een jaar na de Olympische Spelen van Rio werd ze in Londen wereldkampioene op de 5.000 en 10.000 meter, daarna leek haar loopbaan voltooid verleden tijd.

Chronische overbelasting tijdens de trainingen had kraters geslagen in het kraakbeen van beide knieën, zo bleek na een half jaar onderzoek. Hermens liep een half jaar lang stad en land af om een arts te vinden die de Afrikaanse er weer bovenop kon krijgen. "Met een ander management was haar loopbaan ten einde geweest", zei hij beslist.

Ayana belandde begin 2018 uiteindelijk in Bern, waar Roland Biedert zich over haar ontfermde. De Zwitserse orthopeed, die tennisser Roger Federer en een trits topskiërs tot zijn clientèle mag rekenen, stelde de Afrikaanse al snel gerust. Ook deze atlete zou hij weer op de been krijgen.

Almaz Ayana met haar gouden medaille op de 10.000 meter bij de Spelen in Rio

"In het kraakbeen van beide knieën zat een gat van één centimeter doorsnede", vertelde Hermens. "Ayana heeft toen tijdens één operatie in beide gewrichten het kraakbeen gekregen van een Amerikaanse donor die kort voor de operatie was overleden. Het kraakbeen is daarop goed aangegroeid, al was dat geen vanzelfsprekendheid. De volledige revalidatie heeft alles bij elkaar vier jaar in beslag genomen."

Tijdens het herstel werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om aan haar techniek te sleutelen. Op de baan liep ze met beide knieën naar binnen gebogen, iets dat op de marathon onherroepelijk tot problemen zou leiden.

"We hebben alle tijd genomen voor het herstel en erop gehamerd dat volledig herstel het allerbelangrijkste was. Het maakte ons niet uit wanneer ze haar lichaam weer zou kunnen belasten", vertelde Van Haperen. Geduld bleek inderdaad een schone zaak. "Ze loopt nu mooier dan ooit."

Drastische ommezwaai

De vier jaar revalidatie draaide uit op een periode waarin ook haar persoonlijke leven een drastische ommezwaai maakte. Omdat er vanwege de wereldwijde coronapandemie twee jaar lang geen wedstrijden werden gelopen, besloot ze haar kinderwens in vervulling te laten gaan. In november 2021 werd haar zoontje Surafel geboren, een boreling die ze tot augustus van dit jaar borstvoeding gaf.

Het laat volgens Hermens zien welk een uitzonderlijk talent Ayana is. Hij haalde voorbij de finish in het Amsterdamse Olympisch Stadion ter illustratie nog maar eens haar eerste wedstrijd na de revalidatie aan. In maart 2022 zag hij vanaf de motor hoe zijn pupil de halve marathon van Madrid finishte in 1.09. "Toen ik haar vroeg waarom ze tijdens de wedstrijd zo zwaar hijgde, vertelde ze doodleuk dat ze pas twee maanden in training was."

Vier weken geleden begeleidde hij haar tijdens een wedstrijd in Newcastle. "Daar bleek ze volledig overtraind te zijn." Hermens stuurde meteen Getaneh Tessema, een voormalig atleet die bij hem als coach in dienst is, naar Ethiopië om het trainingsschema te elfder ure volledig om te gooien.

Getachew en Ayana winnen marathon Amsterdam, nationale titels Choukoud en Balter

Het resultaat van die ingreep, zag ook Hermens, mocht er in Amsterdam zijn. "Het is ongelooflijk hoeveel potentie er in deze vrouw zit. Op het gebied van training en voeding valt nog heel veel winst te behalen."

Liefst zou hij zien dat Ayana de schroom die Ethiopische vrouwen zo eigen is in de toekomst van zich afschudt. Na wat aandringen en het welhaast traditionele dankwoord aan het adres van de organisatie gaf ze uiterst summier het geheim van haar overwinning prijs. "Ik heb de laatste jaren geduld en de hulp van God gehad."

"Die bescheidenheid zit in de cultuur gebakken", verduidelijkte Hermens. "Vrouwen zijn in Ethiopië nu eenmaal ondergeschikt aan de mannen."

Hermens, kind aan huis in de hoorn van Afrika, slaagde er zondagochtend desalniettemin Ayana te prikkelen. "Bij het ontbijt heb ik maar één ding gezegd. 'Vandaag is het vrouwendag'. Almaz moest een beetje lachen toen ik dat zei. Maar ik heb wel gelijk gekregen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl