Cleveland, stad van verdeeldheid

• Arjen van der Horst

  Correspondent Verenigde Staten voor NOS en Nieuwsuur

Tom Moran is een chauffeur uit Michigan die in zijn dagelijkse leven gehandicapte kinderen vervoert. Een paar maanden geleden had hij zich al voorgenomen naar Cleveland te komen als Donald Trump de Republikeinse presidentskandidaat zou worden. "Trump heeft gehandicapten openlijk beledigd. Amerika verdient een betere president dan hij."

Ook maakt hij zich zorgen over de vrijheid van meningsuiting. "Het eerste amendement van onze grondwet is een groot goed. Maar Trump wil de smaadwetten veranderen, zodat hij mensen die hem bekritiseren, voor de rechter kan slepen."

Moran is een van de eersten die in alle vroegte met een groot spandoek in Cleveland staat, waar de Republikeinse partijconventie maandag is begonnen. Langzaam begint het centrum van de stad vol te stromen met demonstranten.

Eén van hen is Anita Rios. Zij maakt zich vooral boos over de opmerking van Trump over latino's. "Als een kandidaat die Mexicanen verkrachters en moordenaars noemt en daarmee vervolgens de presidentskandidaat wordt van de Republikeinen, dan is er echt iets mis met de partij."

Niet dat ze een enorme fan is van Hillary Clinton. Ook háár vertrouwt ze niet en ze zal niet op haar stemmen in november. Maar als ze bij wijze van spreken met een pistool tegen haar hoofd toch een keuze moet maken tussen de twee? "Dan ben ik dood, want dan vind je me met een kogel in mijn hoofd."

Zelden hebben de Amerikanen zulke polariserende presidentskandidaten gehad. Vooral Donald Trump roept bij tal van groepen veel weerstand en protest op. Vandaar dat de veiligheidsmaatregelen in Cleveland bijzonder streng zijn. Vijfduizend agenten moeten de stad, die in een vesting is veranderd, veilig houden. Demonstranten worden ver weg gehouden van de partijconventie. Op een paar plekken in de stad mogen ze wel demonstreren, al is de bewegingsvrijheid beperkt.

Overal staan borden met lange lijsten van voorwerpen die demonstranten niet mogen meenemen naar betogingen. Tennisballen zijn ten strengste verboden, evenals ladders en waterpistolen. Wat ze wél mogen meenemen zijn echte vuurwapens, dankzij de ruime wapenwetten van de staat Ohio.

De politie in Cleveland maakt zich daar zorgen over. Twee weken geleden werden tijdens een demonstratie van Black Lives Matter in Dallas vijf agenten doodgeschoten door een zwarte schutter, die het op witte agenten had gemunt. Voor de politie was het een verwarrende situatie, want tientallen vreedzame demonstranten hadden ook wapens bij zich, wat de wet in Texas toestaat. Het duurde even voordat de politie in de gaten had dat het slechts om één schutter ging.

Zo’n situatie wilde de politie in Cleveland voorkomen. Diverse groepen, van de Bikers for Trump tot de Black Panthers, hadden aangekondigd dat ze met vuurwapens en al zouden gaan demonstreren in Cleveland. De politievakbond van Ohio had de gouverneur opgeroepen om tijdens de conventie een tijdelijk wapenverbod in te stellen, maar die wilde daar niets van weten.

Het zijn vooral de Trump-aanhangers die gebruik maken van de vrijheid om wapens mee te nemen. Bij een demonstratie aan de oever van de Cuyahoga Rivier van Trump-fans hebben verschillende betogers een vuurwapen meegenomen, variërend van een pistool tot een semi-automatisch geweer. De betogers vinden het niet meer dan normaal.

"We hebben als Amerikanen het recht om onszelf en onze gezinnen te beschermen", zegt een aanhanger die een pistool in een heupholster draagt. "Hillary Clinton wil strengere wapenwetten, maar je ziet ook haar niet rondlopen zonder wapens om zich heen", in een verwijzing naar de agenten van de Secret Service waarmee ze omringd is.

Niet elke Trump-aanhanger is het daarmee eens. "Ik ben een groot voorstander van wapenbezit, maar deze conventie is een bijzondere aangelegenheid", zegt Josh Cornett, een vrachtwagenchauffeur uit Cleveland. "Ik hoop dat de demonstraties vreedzaam verlopen. Het zou beter zijn als we tijdelijk een wapenverbod zouden instellen in een straal van 30 kilometer rond het conventiecentrum. Dat voorkomt problemen."

Cornett wil deze week liever als een viering zien. Een viering van de overwinning van zijn geliefde kandidaat, Donald Trump. "We hebben vijftig jaar lang dezelfde politici aan de macht gehad, die uiteindelijk alleen hun eigen belang vertegenwoordigden. Trump spreekt de taal van de gewone man. Hij is niet bang politiek incorrecte dingen te zeggen. Dat waarderen wij in hem."

Toch erkent ook Cornett dat Trump veel weerstand oproept bij andere Amerikanen. Is hij wel de juiste kandidaat om voor eenheid te zorgen in een diep verdeeld land? "Dat zal moeilijk worden. Ik weet niet hoe hij zijn tegenstanders tegemoet moet komen. Eigenlijk is er maar één oplossing voor hem: banen creëren en dan zal de kritiek verstommen."

Die verdeeldheid is niet alleen van toepassing op Republikeinen en Democraten, ook binnen de Republikeinse partij is er rumoer. Gedelegeerden van het Never Trump-kamp probeerden een hoofdelijke stemming af te dwingen. Zo hoopten ze alsnog de spelregels van de conventie te veranderen om Trump te kunnen tegenhouden.

Hun poging werd genegeerd door de conventievoorzitter. Delegaties van de staten Iowa, Colorado en Utah liepen boos weg. Op dag 1 van de conventie was de eenheid binnen de Republikeinse Partij ver te zoeken.