De triomfantelijke glimlach van Poetin
Van 20 tot en met 31 december blikken verslaggevers en correspondenten van de NOS terug op het nieuwsjaar 2014. Martijn Bink en Mattijs van de Wiel over de Olympische Winterspelen.
De gezichtsuitdrukking van president Poetin verraadt nooit veel emotie. Maar wie bij de sluitingsceremonie van zijn Winterspelen in Sotsji goed naar hem keek, kon toch een triomfantelijk lachje op zijn gezicht ontdekken. Hij had het toch maar mooi geflikt: geen aanslagen, niet al te veel protesten en zijn Rusland was met 33 medailles ook nog eens eerste op de medaillespiegel geworden.
Met de organisatie van de Spelen had Poetin laten zien dat Rusland een modern en beschaafd land kan zijn. Zeven dagen later vielen Russische troepen de Krim binnen. Vijf maanden later werd vlucht MH17 neergehaald. Gebeurtenissen die de herinneringen aan Sotsji voor altijd in een ander daglicht zouden plaatsen.
Wij van NOS Nieuws waren met een ploeg van zes personen in Sotsji. De Russische Rivièra, waar de temperatuur op sommige dagen opliep tot boven de 20 graden Celsius. Alles in Sotsji was nieuw. De verf was letterlijk nog niet opgedroogd. Het werkte bevreemdend. Een bordkartonnen werkelijkheid, een bubbel.
Alle ongewenste meningen werden door de veiligheidsring op kilometers afstand gehouden van het sportieve feestje. Het leek alsof Russische functionarissen de opdracht hadden gekregen om drie weken lang alles te beantwoorden met een glimlach. De Nederlandse beveiligers van het Holland Heineken Huis waren norser dan hun Russische collega’s, merkten wij op.
NOSHet was lekker weer tijdens de Spelen in Sotsji 
NOSCameraman Michiel Simonis aan het werk 
NOSVerslaggever Mattijs van de Wiel aan het werk tijdens de Spelen 
NOSDe ploeg van NOS Nieuws in Sotsji (David Jan Godfroid ontbreekt) 
NOSCorrespondent David Jan Godfroid maakt zich gereed voor een live-verslag 
NOSVerslaggever Martijn Bink praat de kijkers bij over de stand van zaken in Sotsji 
NOSMattijs van de Wiel interviewt minister Schippers, Martijn Bink hanteert de camera 
NOSMartijn Bink wacht samen met andere journalisten op een verklaring van de Russische band Pussy Riot 
NOSPussy Riot geeft een persconferentie
President Poetin speelde de rol van joviale gastheer met verve. Hij was overal. Op de tribunes om het 15-jarige Russische kunstschaatstalent Yulia Lipnitskaja te feliciteren met haar gouden medaille. In het Holland Huis om pils te drinken met onze koning en en passant Ireen Wüst een knuffel te geven. In zijn residentie om premier Rutte te ontvangen en diens bedenkingen over het Russische mensenrechtenbeleid aan te horen. De hartelijkheid spatte ervan af.
En intussen boekte het Nederlandse team het ene succes na het andere. De schaatshal was van Oranje en alle medailles waren dat ook. Nooit eerder werden er op de Olympische Winterspelen zoveel medailles gewonnen door Nederland als in Sotsji. Tot vier keer toe was zelfs het hele podium oranje.
Acht keer goud, hoe was het mogelijk? Goed, sommigen vroegen zich af of het schaatsen nog wel spannend was, nu er vrijwel geen internationale concurrentie meer was. Wat betekende dit voor de olympische toekomst van het schaatsen? Maar volgens anderen moesten we er vooral van genieten. “Mooier dan dit wordt het nooit meer”, zei Erben Wennemars na de zoveelste medaille van een Nederlandse schaatser.
Zwepen
Eén keertje maar kregen we de andere kant van Rusland te zien. De leden van punkband en protestgroep Pussy Riot werden flink toegetakeld door een groepje Kozakken. Dat zijn militieleden die door de Russische politie geregeld worden ingezet om te patrouilleren op straat. Met zwepen sloegen ze erop los, toen de band wilde spelen op een plek waar dat niet mocht.
Mannen met bontmutsen die vrouwen in elkaar slaan voor het oog van de camera’s. Was het een incident? Of was het decreet van Poetin om vooral vriendelijk te zijn, misschien niet bezorgd bij de Kozakken.
Op de slotdag kon de sportieve balans worden opgemaakt. Een prachtige scène voltrok zich voor het Holland Huis, toen de Nederlandse medaillewinnaars met het eremetaal om de nek op de foto gingen. Al die medailles (29 in totaal) zaten in één klein rugzakje.
Sven Kramer wierp zich op als de verdeler van de medailles. “Wüst, ik heb nog wat oud ijzer voor je”, riep hij naar de vrouw die 3 keer zilver en 2 keer goud had gewonnen. Daarmee was ze de meest succesvolle Nederlandse olympiër aller tijde geworden. Het was een mooi stel.
En president Poetin? Het enige waar hij over kon klagen, was het Russische ijshockeyteam. Dat had jammerlijk gefaald om zijn script te volgen en werd uitgeschakeld in de kwartfinales tegen Finland. De rest was volgens plan verlopen. De wereld had een ander Rusland leren kennen, en dat was die 51 miljard dollar toch dubbel en dwars waard? Het triomfantelijke glimlachje tijdens de sluitingsceremonie was volkomen begrijpelijk.
Dat was op 23 februari. Nog geen week later vertrekt een colonne van honderden Russische militairen richting Simferopol, de hoofdstad van de Krim. Het schiereiland wordt binnen een paar dagen overgenomen. Daarna volgt de steun aan de separatisten in Oost-Oekraïne. Met als dieptepunt natuurlijk de crash van vlucht MH17. Mogelijk door Russen neergehaald met een BUK-raketsysteem.
Al die miljarden die Rusland had uitgegeven ter promotie in één keer door het afvoerputje. Of toch niet en ging het om heel iets anders? Misschien was dit hele circus waar ook wij onderdeel van uitmaakten niet bedoeld voor de buitenwereld, maar vooral voor binnenlands gebruik. Want onder de Russen schijnt Poetin populairder te zijn dan ooit.
De herinnering aan Sotsji kreeg een zwarte rand. Maar al die medailles, die nemen ze ons nooit meer af.
