Amnesty International stelt als eerste grote mensenrechtenorganisatie dat er voldoende bewijs is om te zeggen dat Israël genocide pleegt in Gaza. Volgens het 300 pagina's tellende onderzoeksrapport handelt Israël met het doel om de Palestijnse bevolking geheel of gedeeltelijk te vernietigen.
Juridisch gezien ligt de lat erg hoog om volkerenmoord vast te stellen. Zo'n proces neemt vaak vele jaren in beslag. Israël wordt door meerdere landen en een groeiend aantal experts van genocide beschuldigd, en er loopt een zaak over bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag, maar het is nog niet in een rechtszaak aangetoond.
Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt het Amnesty-rapport volkomen onjuist. "De verwerpelijke en fanatieke organisatie Amnesty International heeft opnieuw een verzonnen rapport geproduceerd dat volledig vals is en gebaseerd op leugens", aldus het ministerie.
Israël beroept zich op zelfverdediging en stelt dat het zich houdt aan het oorlogsrecht. De Israëlische regering beschuldigt mensenrechtenorganisaties, de VN en het ICJ van vooringenomenheid.
Op basis van eigen onderzoek stelt Amnesty nu dat er sprake is van genocide tegen de Palestijnen in Gaza. Het is niet alleen aan rechters om zoiets te concluderen, zegt de directeur van Amnesty Nederland Dagmar Oudshoorn in een interview met de NOS. "Als mensenrechtenorganisatie heb je die taak ook." Het rapport moet volgens haar dienen als "wake-upcall" om het lijden van de Palestijnen te stoppen.
Het dossier bestaat uit een analyse van vijftien luchtaanvallen op burgerdoelen, ruim 200 interviews met nabestaanden, en satellietbeelden. Ook zijn meer dan honderd uitspraken van hoge Israëlische regeringsfunctionarissen en militairen geanalyseerd.
"Het is duidelijk dat Israël zich schuldig maakt aan drie van de vijf misdaden die onder genocide vallen. Het doden, toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan de leden van de groep, en het opzettelijk creëren van omstandigheden die leiden tot hun vernietiging", zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International. Ze koppelt deze daden aan "de bestaande context van onteigening, apartheid en onwettige bezetting".
Tussenvonnis ICJ
In een tussenvonnis oordeelde het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in januari dat Israël mogelijk genocide heeft gepleegd in Gaza. De vaststelling of dat inderdaad zo is, is een proces dat nog jaren kan duren. Het hof eiste dat Israël er alles aan moet doen om genocide te voorkomen.
Het Internationaal Strafhof (ICC) heeft onlangs een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen premier Netanyahu en oud-minister van Defensie Gallant. Volgens het ICC zijn er voldoende aanwijzingen dat de twee Israëlische leiders zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden, zoals opzettelijk tegen Palestijnse burgers gerichte aanvallen en uithongering van de bevolking zonder militaire noodzaak.
Ook tegen Hamas-leider Masri, ook wel bekend als Deif, is een arrestatiebevel uitgevaardigd door het ICC. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor moorden, martelingen, verkrachtingen en ontvoeringen op 7 oktober 2023. Overigens zegt Israël dat het Masri al heeft gedood bij luchtaanvallen in Gaza.
In het onderzoek stelt Amnesty dat de aanslagen van Hamas op 7 oktober op geen enkele manier de acties van Israël kunnen rechtvaardigen.
Burgers worden niet ontzien
Volgens Amnesty heeft Israël bij het optreden van het leger er keer op keer niet alles aan gedaan om burgers in Gaza te ontzien. Zo wordt Palestijnen geen vrije en veilige doorgang geboden. En de evacuatiebevelen creëren volgens de mensenrechtenorganisatie onmenselijke levensomstandigheden.
"90 procent van de bevolking van Gaza kreeg het bevel om zich naar steeds kleiner wordende, onveilige stukken land te verplaatsen. Sommigen van hen moesten wel tien keer vluchten", staat in het rapport.
Humanitaire crisis
Tienduizenden Palestijnen zijn gedood in de oorlog en vele duizenden worden vermist. In deze statistieken wordt geen onderscheid gemaakt tussen militanten of burgers, maar het merendeel van de slachtoffers zijn vrouwen en kinderen. Ook woedt er een humanitaire crisis in het gebied, waar Israël bepaalt hoeveel noodhulp binnen kan komen.
Er komt uit Gaza nog maar weinig informatie naar buiten. Het noorden van de Gazastrook is door het Israëlische leger afgesloten van de buitenwereld. De elektriciteit is al meer dan een jaar door Israël uitgeschakeld en telefonie en internet worden geregeld afgesloten. Er doen nog wel tientallen lokale journalisten verslag van wat er in het gebied gebeurt, maar voor hen is het werk gevaarlijk.
Internationale oproep
Hoewel het nog lang kan duren voordat juridisch vastgesteld wordt of er sprake is van genocide in Gaza, is het volgens Amnesty van belang dat dit internationaal wordt erkend. "Landen moeten hun verantwoordelijkheid nemen om te voorkomen dat genocide plaatsvindt. En ervoor zorgen dat internationaal een staakt-het-vuren wordt afgedwongen."
Amnesty International zegt meerdere keren de uitkomsten van het onderzoek met Israël te hebben gedeeld, maar vooraf geen inhoudelijke reactie te hebben ontvangen.
