In Mississippi is het abortusrecht weg en zijn moeders vooral op zichzelf aangewezen
Sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof in juni het landelijk recht op abortus heeft afgeschaft, is het recht op abortus weer een thema voor de kiezer. Het is ook een onderwerp bij de midterms, de tussentijdse Congresverkiezingen op 8 november. De Republikeinen, die de uitspraak van het Hooggerechtshof eerder groots hebben gevierd, houden zich in de campagne voor de tussentijdse verkiezingen opvallend stil.
Het is vooral de partij van president Biden die vrouwen oproept tot een Roevember, een massale stem op de Democraten zodat die in het Congres een landelijke abortuswet kunnen invoeren.
Afgelopen zomer veranderde Amerika fundamenteel. Een hele generatie wist niet anders dan dat het recht op abortus in Roe v. Wade juridisch verankerd was in de Amerikaanse samenleving. Hoe conservatief of hoe progressief de staten ook waren, het recht op abortus was legaal en federaal beschermd. Maar het Hooggerechtshof maakte daar een einde aan en oordeelde dat staten hun eigen abortusbeleid mogen bepalen.
Het hof deed dat aan de hand van een veel minder bekende zaak, Dobbs v. Jackson Women's Health Organization, die begon in de staat Mississippi. Na een slepend juridisch gevecht verloor de laatste abortuskliniek in de staat niet alleen de rechtszaak, maar ook het recht om de deuren open te houden.
Gezondheidscrisis
Bij het gebouw van Jackson Women's Health Organization in de hoofdstad van Mississippi is nu een ander soort bedrijvigheid. Bouwvakkers werken in de zon aan een verbouwing. Het pand kreeg de bijnaam The Pink House, vanwege de roze geschilderde muren, maar ook daar gaat waarschijnlijk een likje verf overheen. De nieuwe eigenaar wil er luxe spullen gaan verkopen.
In Mississippi heeft het gebrek aan toegang tot goede zorg voor zwangere vrouwen en moeders geleid tot een gezondheidscrisis. Veel districten staan steevast in de lijst 'maternity care deserts', gebieden waar geen enkele verloskundigenpraktijk te vinden is. Het draagt bij aan de vele trieste records die Mississippi elk jaar op z'n naam schrijft. Nergens in Amerika overlijden er meer baby's en moeders tijdens en na de zwangerschap. Zwarte vrouwen zijn het kwetsbaarst.
De kliniek Sisters in Birth ontvangt patiënten uit de hele staat in hun alledaagse kantoorpand. Aan de muur hangen vrouwelijke iconen als Toni Morrison en Malala Yousafzai en er klinkt rustgevende muziek. Sommige vrouwen hebben drie uur gereden voor hun eerste onderzoek of om tips te krijgen over borstvoeding en beweging.
We zijn zogenaamd het rijkste land ter wereld, maar het is hier gewoon een derdewereldland.
Volgens medisch directeur Yalonda Davis is al het werk in de kliniek erop gericht het aantal sterfgevallen omlaag te krijgen. "Het is hartverscheurend wat het gebroken zorgsysteem vooral zwarte vrouwen aandoet." Ze schudt haar hoofd en zucht. "We zijn zogenaamd het rijkste land ter wereld, maar het is hier gewoon een derdewereldland."
Sinds het abortusverbod is het in de kliniek zo druk, dat ze hulpaanvragen van mensen moeten afwijzen. Er is snel meer geld nodig.
Dat geld zou er komen als de staat Mississippi instemt met de uitbreiding van Medicaid, de publieke zorgverzekering voor arme Amerikanen. Onder Mississippi's huidige regeling zijn vrouwen slechts verzekerd tot twee maanden na de geboorte, terwijl veel complicaties daarna gebeuren. De aanpassing zou vrouwen verzekeren tot een jaar en de problemen drastisch verminderen. Maar een Republikeinse leider in de staat heeft al gezegd ertegen te zijn; hij wil juist minder mensen in zulke programma's.
'Beleid vol compassie'
Toen Roe viel, lieten de progressieve rechters in het hof die het niet eens waren met het besluit, geen spaan heel van Mississippi. "Staten met de strengste abortuswetten investeren ook het minst in de gezondheid van moeders en kinderen", schreven ze.
De gouverneur van Mississippi sprak juist van een 'vreugdevolle dag' en beloofde dat de volgende fase van de pro-life-beweging in dienst zou staan van moeders en kinderen, met een beleid vol compassie.
Wij zwarte vrouwen zíjn de data, ze negeren ons gewoon.
Maar vier maanden na die uitspraak is er geen enkele aanwijzing dat het beschermen van het leven ná de geboorte hoog op de agenda staat.
Volgens politiek activiste Angela Grayson is het al jaren hetzelfde liedje: "De conservatieve leden van het staatsparlement richten commissies op en schrijven rapporten. Ze zijn altijd op zoek naar meer data. Maar wij zwarte vrouwen zíjn de data, ze negeren ons gewoon."
Angela deelt een paar pamfletten uit in de wijk in het westen van Jackson, waar ze opgroeide. Ze probeert met haar organisatie Black Women Vote Coalition zwarte vrouwen in Mississippi te mobiliseren naar de stembus te gaan. "De enige manier om verandering voor elkaar krijgen, is door de politieke druk op te voeren. We moeten leren te stemmen op politici die voor onze belangen opkomen."
Er is niemand die zoveel racisme en vrouwenhaat ervaart als een zwarte vrouw in Mississippi.
Volgens haar is er een ronduit vijandige houding voelbaar in de staat: "Er is niemand die zoveel racisme en vrouwenhaat ervaart als een zwarte vrouw in Mississippi." Tamara, een patiënt in de Sisters in Birth-kliniek lijkt die stelling onbedoeld te bevestigen. Ze wil weten hoe het in Nederland is geregeld. Aan het einde van de uitleg over publieke gezondheidszorg, kraamhulp en ouderschapsverlof vraagt ze oprecht: "Geldt dat ook voor zwarte vrouwen?"
Abortus als verkiezingsthema
Bij de midterms, de tussentijdse verkiezingen, staat abortus in een aantal staten letterlijk op het stembiljet. Sommige progressieve staten willen het abortusrecht zelfs in de staatsgrondwet verankeren. Als de Democraten hun flinterdunne meerderheid in het Congres weten te behouden, wil president Biden de Roe v. Wade uitspraak in een wet vastleggen. Maar de kans is klein dat dat gebeurt als de Republikeinen een van de beide Kamers weet te heroveren.
De midterms zijn al komende dinsdag. Benieuwd waar ze nog meer over gaan? Lucas Waagmeester legt het je uit:
