Hij wil het eigenlijk nooit meer meemaken. Theo Vermeulen zat op 17 juli 2014 in de auto toen hij hoorde over een neergestort vliegtuig in Oost-Oekraïne. Het bleek te gaan om vlucht MH17.
Als coördinator van een team familierechercheurs, beheerste de vliegramp de afgelopen jaren zijn leven: "Je wil zo'n telefoontje niet krijgen. Maar als het dan gebeurt, dan ben je er".
Op het hoogtepunt hadden Vermeulen en zijn team van 120 speciaal opgeleide rechercheurs contact met meer dan 500 nabestaanden van de vliegramp. Vermeulen en zijn collega's waren vlak na de ramp vaak de eerste personen met wie nabestaanden spraken over de gebeurtenissen. "Je komt enorm binnen in hun emotie en onzekerheid. Dat maakt het werk niet makkelijk", vertelt hij.
Hechte banden
De banden met de nabestaanden zijn hecht, legt Vermeulen uit. "Wij zijn dat vaste baken, die ze niets uit hoeven te leggen." Toch is het volgens hem ook belangrijk om zakelijk te blijven, want naast het bijstaan van nabestaanden moesten de familierechercheurs voor de identificatie ook informatie verzamelen over de slachtoffers. Bijvoorbeeld over tatoeages, ringen en andere kenmerken. "We zitten daar met een opdracht: ervoor zorgen dat ze snel hun geliefde terugkrijgen. Dat is soms lastig."
Ook al is de ramp inmiddels bijna zes jaar geleden, Vermeulen heeft nog dagelijks contact met veel nabestaanden. Dat gebeurt voornamelijk via de mail of telefonisch. "Maar als het dichtbij komt en het persoonlijk is, maken we een afspraak met ze."
Vermeulen vertelt hoe het is om als familierechercheur zo intensief contact te hebben met nabestaanden:
Nu de rechtszaak rond de vliegramp volgende week begint, gaat ook het contact tussen de familierechercheurs en nabestaanden een nieuwe fase in. "Zo krijgen we de laatste tijd veel vragen van nabestaanden over wat ze kunnen verwachten van de eerste zittingsdag", vertelt Vermeulen.
Nabestaanden mogen aanwezig zijn in de rechtbank bij het proces tegen de vier verdachten, dat aanstaande maandag begint. Ook is er een speciale bijeenkomst in Nieuwegein waar ze het proces met extra uitleg kunnen volgen. Volgens Vermeulen zijn veel nabestaanden van plan om te komen, al is dat niet voor iedereen makkelijk: "Een hele dag met de vliegramp bezig zijn, is voor sommige mensen een hele opgave".
Vermeulen en zijn collega Sylvia van Braak proberen nabestaanden in aanloop naar het proces zo goed mogelijk voor te bereiden. "We proberen ze vooral mee te geven dat het verloop heel onvoorspelbaar is", vertelt Vermeulen. Ook leggen ze uit hoe het rechtssysteem in Nederland precies werkt, vooral aan de buitenlandse nabestaanden.
Zwaar maar betekenisvol
Het contact met de nabestaanden maakt nog altijd veel indruk op de familierechercheur. Vermeulen kwam afgelopen jaren geregeld moe en met een 'vol hoofd' thuis. "Ik probeer dan wel even naar een voetbalwedstrijd te zappen voor de afleiding. Het werk gaat je niet in de koude kleren zitten."
Trots is Vermeulen zeker. "Ik kijk terug op een tijd met veel emoties, maar ook een tijd waarin we iets voor de nabestaanden hebben kunnen betekenen."
Nabestaanden van MH17-slachtoffers, maar ook de chauffeur van de rouwstoet en een Oekraïense reddingswerker deelden eerder hun verhaal in deze bijzondere special:
