Overal puin, dakpannen, stof, alle huisraad is kapot en er zijn geen pannen om mee te koken. Veel vrouwen die terugkeren naar hun gehavende huizen weten niet waar ze moeten beginnen. Zij krijgen nu hulp van de vrouwen van de UVV, de Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers.

De ongehuwde jongedames komen uit het hele land naar de zwaarst getroffen dorpen en steden. Ze poetsen en boenen, helpen zieken en verzwakten en helpen iedereen de draad van hun leven weer op te pakken. Zo leveren ze een enorme bijdrage aan de wederopbouw van ons land. Niet verwonderlijk dat ze overal op handen worden gedragen.

Arnhem

Een van de steden die de hulp goed kan gebruiken is Arnhem. Sterke mannenhanden bouwen de stad weer op, maar zij kunnen hun werk niet doen zonder bed, deken, waswater en eten. Hiervoor zorgen de dames van de UVV. Ze organiseren het verblijf van werklieden, dokters en bestuurders en gaan daarna bij gezinnen aan de slag. Twee dagen lang krijgen gezinnen een team toegewezen om hun huis weer bewoonbaar te maken.

Dokter Marga Klompé is voorzitter van de afdeling Arnhem, haar geboortestad. Ervaring heeft ze genoeg. In 1940 verzorgde ze gewonden van de Grebbeberg en vier jaar later hielp ze vluchtelingen na de verloren slag om Arnhem.

"In dat huis ligt een baby en daar nog een zieke", stond er op briefjes die ze in handen kreeg gedrukt. Doortastend regelde zij hulp. Nu stuurt zij het leger van jonge vrouwen aan dat de naoorlogse chaos bestrijdt.

Iedereen die naar de stad terugkeert, krijgt het advies contact met hen op te nemen. De vrouwen krijgen er steeds nieuwe taken bij. Ze informeren terugkeerders over de staat van hun huis, zoeken een plek voor kinderen zonder ouders en weten waar medische zorg of vergunningen te verkrijgen zijn. Zo brengen ze het leven weer op gang. "De eerste colonne doet geweldig werk, stuur alstublieft zo spoedig mogelijk een tweede", schrijft Marga Klompé.

Fryslân boppe

De Arnhemmers zijn bijzonder te spreken over de dames. Met name de Friezinnen zijn populair. "Gaarne Friese meisjes", staat op veel aanvragen. Daar zijn de dames wat trots op. Elke dag helpen ze nieuwe gezinnen. Voortvarend werken de Friese famkes zich door de puinhopen in de zwaar beschadigde huizen heen.

"Ik wil u hierbij nog eens zeggen hoe buitengewoon prettig de Friese colonnes voor ons werken en hoe aardig de geest onder de meisjes is", laat Klompé de provincie weten in een brief. "Ik ben erg verheugd over het feit dat er weer een nieuwe colonne wordt geformeerd."

'Wichters oet Twente' helpen Huissen

Het Gelderse Huissen krijgt hulp van 23 Twentse meiden, het Tip-top-front. Het dorp is maar wat blij met de 'wichters oet Twente'. De oorlogsschade is hier groot constateert de 24-jarige Dien Kappert uit Hellendoorn als ze bij een weduwe met zes kinderen terechtkomt.

"Ze hebben het huis erg kapot. Als het 's nachts regent, moeten ze uit bed en in een hoekje gaan zitten tot het droog is."

Bij een gezin met veertien kinderen en een zieke moeder stelt ze in mum van tijd orde op zaken. Een fikse klus. "Er was geen schoonkrijgen aan. Met een borstel hebben we onze armen en handen geboend en kwamen nog pikzwart thuis. Als ons een duivel tegengekomen was, was hij zeker op de vlucht geslagen."

No, I'm catholic

Voor veel jonge meisjes is het werk ook een groot avontuur, een kans iets van de wereld te zien. Na een reis van een paar dagen uit haar woonplaats Venray naar Helmond wordt Tilly Theuws ingedeeld bij de Korenbloem, een Helmonds UVV-peloton. Met een legertruck worden ze naar Utrecht gebracht. Daar krijgen ze in een mooi uniform compleet met keurig kapje.

Het is hard werken, maar 's avonds zijn de meiden vrij en gaan ze op stap. "In ons uniform zagen we er mooi uit. Daardoor waren we populair bij de soldaten. Ze namen ons overal mee naartoe; ik zag Vera Lynn optreden in de Jaarbeurshal."

Van de avances van de militairen zijn ze niet gediend. "Onderweg kwam je overal vrijende paartjes tegen, maar dat zat er bij ons niet in. Stel je voor zeg, ik was verloofd! 'No, I'm catholic', zei ik in mijn beste Engels als de tommy's wat al te opdringerig werden. Dat werkte altijd."

Rotterdam

Al eerder bleek de hulp van de vrouwen onmisbaar om het oorlogsleed van gezinnen in Rotterdam te verzachten. Ze gingen van deur tot deur om de noden te inventariseren. Een huis zonder vloer of meubilair, alles opgebrand voor wat warmte in de winter. Kinderen met zweren, een 3-jarige zo verzwakt dat het niet meer lopen kon. Een gezin met zeven kinderen dat dreigt te verhongeren.

Ook het door Nederlandse dames in Groot-Brittannië opgerichte Vrouwen Hulp Korps schoot te hulp. De Britse Eileen Herring was geschokt over wat ze aantrof.

"Kinderen bedelden onophoudelijk om kruimels. Als je een stukje koek liet vallen, gingen ze bijna vechten om het op te rapen. De helft van de mensen heeft opgezwollen buiken en benen door extreme hongersnood. Er zijn geen oude mensen en baby's onder de 6 maanden meer in leven in dit gebied."

De vrouwen delen 10.000 kilo biscuit uit. Zo weten ze na enige tijd de ergste nood te lenigen en de hongersterfte te stoppen.

Naar huis

Voor de Twentse brigade zit het werk er weer op. Gisteren zijn ze uit Huissen vertrokken. Ze hebben zelf een mooi feest georganiseerd. Als afscheidscadeau hebben de vrouwen 130 gulden bijeen gebracht.

Huissen is de vrouwen enorm dankbaar. Voor het geld, maar vooral voor hun hulp. En dat lieten ze merken. Ruiters te paard, schutters en het muziekkorps rukten uit voor een afscheidsserenade. "Zo'n afscheid hadden we ons nooit voor kunnen stellen", verzucht Dien.

Nu bedrijven en scholen weer gaan draaien en veel vrouwen naar huis gaan, is er behoefte aan nieuwe handen. Wie ook wil helpen moet van aanpakken weten, goed gezond zijn en zich in alle situaties weten te redden. De selectie is streng "omdat men een uitmuntend corps wenst waar de geest der dienstbaarheid der vrouwelijkheid domineert" . Wie zich geroepen voelt in Arnhem aan de slag te gaan, moet zich voor 15 augustus melden.

Bronnen
- Op bezoek bij de Friese meisjes van de UVV - de Heerenveensche koerier - 25/07/1945
- Grote grut dat hier zoveel vernield is - De Twentse courant Tubantia - 03/07/2012
- Vrouwen pionierden in een dode stad - De Tijd - 04/081945
- Brief presidente UVV Arnhem - Leeuwarder koerier - 22/08/1945
- Notities van een UVV-ster - Je Maintiendrai -16/06/1945
- Hongerspook bedwongen door reliefwerk - Trouw - 14/06/1945
-Helmondse meiden helpen Utrechtse gezinnen - Eindhovens dagblad - 13/05/1995
- Wie was Eileen Herring, lid van het vrouwen hulpkorps? - Kroniek - 25/05/2020
- Vrouwen voor het Vaderland - Kim Bootsma