Alsof de ongekende verwoesting in Hiroshima nog niet voldoende was, heeft Japan er nu nog een probleem bij gekregen: de Sovjetunie heeft het land de oorlog verklaard. De eerste troepen zijn de grens al overgestoken.

De Russen hebben de aanval ingezet op de bezette Chinese regio Mantsjoerije. Vliegtuigen hebben steden als Harbin gebombardeerd, terwijl er vanuit het westen en noordoosten tanks oprukken. De Russen lijken van plan het geïndustrialiseerde gebied doormidden te snijden.

De USSR hield zich sinds april 1941 aan een niet-aanvalsverdrag met Japan. Dat gaf Moskou de kans zich op nazi-Duitsland te richten terwijl Tokio de handen vrij had in de Stille Oceaan. Tijdens de Jalta-conferentie deed Stalin de toezegging dat hij Japan binnen 90 dagen na een Duitse nederlaag zou aanvallen: dat was precies vandaag.

Dichter bij de vrede

Buitenlandminister Molotov bracht in Moskou de oorlogsverklaring over aan de Japanse ambassadeur. Hij zei dat zijn land druk wil zetten om de oorlog zonder verder bloedverlies te voorkomen.

"Na de overgave van Hitler-Duitsland is Japan de enige grote mogendheid die wil blijven doorvechten", onderstreepte Molotov. "Door ons aan te sluiten bij de andere geallieerden hopen we dat vrede dichterbij komt. Het Japanse volk krijgt zo de kans de vernietiging te voorkomen die Duitsland onderging toen het overgave weigerde."

Japan heeft nog niet officieel gereageerd op de verklaring. De aanval was al begonnen voordat het de oorlogsverklaring Tokio bereikte.

Rusland heeft net Japan de oorlog verklaard. Dat was alles.

De andere geallieerde mogendheden reageren blij. President Truman gaf slechts een korte verklaring, maar nam zelf de moeite om het de pers te vertellen. "Rusland heeft net Japan de oorlog verklaard. Dat was alles", zei hij met een glimlach.

De Britse premier Attlee kleedde het iets meer in. "In Groot-Brittannië begrijpen we volledig welke offers Rusland heeft gebracht tegen nazi-Duitsland. Deze oorlogsverklaring bewijst onze onderlinge solidariteit, zal de strijd verkorten en de voorwaarden voor vrede scheppen. We zijn blij met dit besluit."

De Britse opperbevelhebber in Azië Mountbatten verwacht dat de Russische opmars vlot zal verlopen. "Ze kunnen zo naar binnen walsen. Zij hebben geen schepen of landingsvoertuigen nodig." Bovendien is het Sovjetleger aan de oostgrens goed getraind en geoutilleerd en gretig, stelt hij.

Maanden, weken, dagen?

Moskou zal op het laatste moment van de oorlog nog territorium willen winnen met de aanval. Zo kan het misschien de vernedering van de Russisch-Japanse Oorlog (1904-1905) goedmaken: tsaar Nicolaas II was destijds de eerste westerse macht die het moest afleggen tegen een Aziatische vijand, een cruciale gebeurtenis voor de Japanse expansiedrang.

Hoeveel tijd Moskou nog rest is niet duidelijk: iedereen verwacht een snel eind van de oorlog. Het land, al murw geslagen door de atoombom, is nu volledig omsingeld: de luchtmachtbases van Vladivostok liggen maar zo'n duizend kilometers van het keizerrijk.

"Zelfs als er geen atoombom was geweest, betekent Ruslands deelname aan de oorlog een overwinning op Japan voor het eind van het jaar", voorspelt de Engelstalige pers. "Het zal zeker binnen enkele maanden afgelopen zijn, binnen enkele weken is ook mogelijk en binnen enkele dagen niet uitgesloten."