Het laatste gat in de Wieringermeerdijk is dicht. Als de dijk over een paar dagen sterk genoeg is, kan begonnen worden met het droogpompen van de polder. Op Walcheren zijn ze nog lang niet zover.

Om te voorkomen dat de geallieerden de vlakke Wieringerneerpolder als landingsplek voor paratroepen zouden gebruiken, bliezen de Duitsers op 17 april de Wieringermeerdijk op. De bevolking was een paar uur eerder gewaarschuwd voor het water. Het stroomde eerst langzaam daarna steeds sneller de polder in die nog maar 15 jaar geleden op de zee werd buitgemaakt.

21.000 hectare landbouwgrond verdween onder water. Op sommige plaatsen stond het water maar liefst 5 meter hoog.

Gelukkig zijn de twee grote gemalen intact gebleven. Een extra noodinstallatie moet het werk verder bespoedigen. Als alles meezit, kan het land eind van het jaar droog zijn.

Onder water

Overal in het land worden ondergelopen gebieden weer aan het water onttrokken. Maar liefst 8 procent van het land is onder water gezet, zo'n 200.000 hectare: Gelderland (52.000 ha), Zuid-Holland (47.000), Zeeland (46.000), Noord-Holland (40.000), in al die provincies strijdt men nu tegen het water. De regering besloot aan het droogmaken van de Wieringermeer en Walcheren prioriteit te verlenen.

Vanaf de bevrijding is keihard gewerkt om de Wieringermeerdijk te herstellen. Nu dat is gelukt is de verwachting dat de Wieringermeer in november droog zal zijn. Het water van de Zuiderzee is van goede kwaliteit, het zoutgehalte is zo laag dat je het bijna kunt drinken. Daarom is er goede hoop dat er weer snel gewassen kunnen groeien.

Walcheren

Hoe anders is de situatie op Walcheren. Op vier plaatsen stroomt het zoute zeewater Walcheren twee maal daags in en uit met het getij. In november 1944, na het vertrek van de Duitsers, is begonnen met de drooglegging. Maar het gaat langzaam, tergend langzaam.

Daar waar kleine stukken droog liggen, is te zien hoeveel schade het water heeft aangericht. De "tuin van Zeeland" is veranderd in dood land waar wegen zijn verdronken, huizen zijn vernield en een dikke laag modder alles bedekt. Het zal zeker een aantal jaren duren voordat op het zilte land weer gewassen zullen groeien.

Sinds de bevrijding is meer materieel beschikbaar om het werk te verlichten en het aantal de arbeidskrachten wordt verhoogd van 800 naar 1500 man. Het is nog niet genoeg, de getijdenstroming maakt het werk hier extra moeilijk. Hoe groot de inzet ook, hoe vastberaden de mensen en hoe hoopvol de Zeeuwen zijn snel weer terug te keren naar hun dorpen, het zal nog wel even duren voordat heel Walcheren weer buit wordt gemaakt op het water.

Broken Dykes

De Zeeuwen krijgen nu hulp van vrienden overzee. In alle Britse bioscopen wordt deze maand de film Broken Dykes in het voorprogramma vertoond. De film gaat over de strijd van Walcheren tegen het water en de opbrengst gaat naar het getroffen gebied.

De bezoekers van Gallery Kinema op Regentstreet in hartje Londen beleven de première. Voor de gelegenheid zijn de toegangsprijzen verhoogd om geld in te zamelen voor de Zeeuwen. Een mandje met 'geestrijke inhoud' is voor aanvang bij opbod verkocht. Het geld gaat naar de Help Holland Council.

"De gevoelens die ten aanzien van het Nederlandse volk aan de andere zijde van het kanaal gekoesterd worden, zijn van de meest warme aard", schrijft een journalist die de première mag bijwonen.

De beelden zijn gemaakt door John Fernhout die in opdracht van de Rijksvoorlichtingsdienst de bevrijding van heel Nederland filmde. Na belangstelling van de Britten is er een aparte film over Walcheren van gemaakt.

De film

De film toont de Britse bombardementen in oktober 1944. Om een veilige doortocht naar de haven van Antwerpen te garanderen, moesten de Duitsers op Walcheren worden uitgeschakeld. Men besloot de dijken te breken om de nazi's met water te verdrijven. "Dit was de prijs voor de bevrijding, een hoge prijs voor de mensen van Walcheren."

Te zien is hoe het zoute water door de straten, huizen, boomgaarden en weilanden stroomt. Wie vluchten kon, trok naar hoger gelegen gebieden zoals Middelburg, dat deels veranderd is in Venetië, zo meldt de film. "En dus vragen ze om onze hulp om hun land opnieuw te bevrijden. Dit keer van de zee."

Bron:
- De Volkskrant - 10/08/1945
- Trouw - 14/09/1945
- Het Vrije Volk - 06/08/1945