Wat is voetbal zonder bal? Dat was de afgelopen maanden voor veel clubs een serieuze vraag, omdat ze door de oorlog alles kwijt waren geraakt. Nu we een paar maanden verder zijn, wil de Nederlandse Voetbal Bond (NVB) binnenkort de competitie weer op gang brengen.

Dat zal niet in alle districten kunnen, want daarvoor zijn de problemen met verbindingen en accommodaties nog te groot. District Oost zal zeker niet kunnen beginnen. Een rondgang langs verschillende clubs laat goed de verschillen zien.

Zo zijn ze bij Excelsior in Rotterdam heel blij dat hun houten tribune de oorlog helemaal heeft overleefd, ondanks "houtroof op grote schaal" tijdens de hongerwinter. "Dat geen plankje hout van Woudestein werd ontnomen, was te danken aan de bereidwilligheid en offervaardigheid van de leden", schrijft voorzitter Kenters over de "houtstrijd". "Zij hebben in deze periode dag en nacht met ware clubliefde aan dit bewakingswerk deelgenomen."

Minder goede berichten komen van Stormvogels uit IJmuiden. Grote delen van IJmuiden, Velsen-Noord en Santpoort moesten wijken voor de Atlantikwall van de Duitsers. De dorpen raakten ontvolkt, omdat de bewoners hun huis uit moesten. Tribune en clubhuis van Stormvogels werden door de achterblijvers gebruikt om in de strenge winter de kachel te stoken.

Kleedkamers slaapkwartier

Bij Vitesse in Arnhem moeten ze vandaag nog evenmin aan voetbal denken. Vorig jaar september dwongen de Duitsers na de grote slag daar alle bewoners de stad te verlaten. Nu ligt hij grotendeels in puin. Ook van het voetbalveld bleef vrijwel niks over en kort na de bevrijding is het clubhuis afgebrand.

De club verloor elf leden, onder wie twee Joodse spelers. Een van hen was oud-keeper Theo Spanjaard, die een sigarenzaak runde in Scheveningen. Hij werd opgepakt bij een razzia en overleefde de kampen niet.

Bij Quick 1888 uit Nijmegen reed in september vorig jaar een jeep tot voor de ingang. "Reeds dezelfde avond waren onze kleedkamers als slaapkwartieren in gebruik, terwijl de zaal van ons clubhuis dienst deed als ontspanningslokaal en de bestuurskamer als Officers Mess", staat in het eerste clubblad van na de oorlog.

Luchtgevecht

In Twente herdenken de leden van vv Oldenzaal dezer dagen de twee eerste elftalspelers Rosens en Endeman. Eind vorig jaar lichtte de Gestapo ze van hun bed, toen ze een dag thuis waren gebleven van hun werk. Sabotage, was de beschuldiging. Kamp Osnabruck werd hun einde.

Bij de club praat iedereen nog over de derby tegen Quick '20, in oktober 1943. Tijdens de wedstrijd brak boven de stad een luchtgevecht uit, tussen Duitse vliegtuigen en Amerikaanse bommenwerpers. Het luchtalarm ging af en drommen toeschouwers vluchtten naar huis of zochten dekking. Een uur later kwam het sein veilig en ging de wedstrijd weer verder: 2-2.

Bekertoernooi

Omdat de schade in het noorden, westen en zuiden kleiner is, hoopt de bond daar snel met de voorronden van het bekertoernooi te kunnen beginnen. De NVB heeft alle verenigingen gevraagd "inlichtingen te verschaffen omtrent de toestand van de terreinen, de kleedgelegenheden en tribunes". Daarnaast zal ook veel afhangen van de verkeersmogelijkheden: met name het treinverkeer is nog lang niet op peil.

Intussen houdt de voetbalwereld zich ook nog bezig met de positie van NVB-voorzitter Karel Lotsy. "De heer Lotsy probeert zijn oude populariteit te herkrijgen. Wat meer bescheidenheid zou hem beter sieren", schrijft De Waarheid. Volgens de krant willen de voetballers onderzoeken welke rol Lotsy tijdens de bezettingsjaren heeft gespeeld. Hij is immers door de bezetter aangesteld bij de NVB en werkte met hen samen.