Een grote teleurstelling voor de geallieerden die zo vurig hoopten dat de capitulatie van Japan snel zou volgen na de overwinning op Duitsland. Maar volgens het Pentagon heeft Japan de weg naar vrede op korte termijn resoluut afgesloten.

In de Potsdam-verklaring legden de geallieerden drie dagen geleden vast wat zij onder een overgave verstaan: een volledige ontwapening van het leger, de bezetting van bepaalde gebieden van het land en het installeren van een betrouwbaar bestuur dat zich het lot van de bevolking aantrekt.

Als er aan deze voorwaarden wordt voldaan, staat er ook nadrukkelijk in de verklaring, kan Japan een soeverein land blijven dat niet vernietigd zal worden.

Tijdens een persconferentie in Tokio vandaag reageerde de Japanse premier Suzuki Kantaro op het ultimatum met de term mokusatsu. Met het gebruik van dat woord trekt de Japanse premier een diplomatiek rookgordijn op. Er is namelijk geen Engels equivalent voor het woord en zelfs in het Japans kan het op verschillende manieren worden uitgelegd.

Het kan simpelweg 'negeren', betekenen, maar afhankelijk van de context kan het ook vertaald worden als 'in stille overweging nemen' en in sommige gevallen betekent het dat men het 'niet waard vindt om hier op in te gaan'.

Interne strijd

Misschien hoopt de premier met het gebruik van die term het leger te vriend houden en de geallieerden tevreden te stellen. Want de afgelopen dagen is er volgens betrouwbare bronnen binnen de Japanse leiding verdeeldheid geweest. Een deel van de machthebbers zou uit zijn op een snelle vrede om daarmee een eind te maken aan de ellende van de oorlog.

Een klein maar invloedrijk ander deel was echter van mening dat Japan door moest vechten tot er of gunstigere vredesvoorwaarden op tafel kwamen, of tot het hele Japanse volk reddeloos, maar eervol ten onder ging. Daarmee gaan ze in tegen het standpunt van keizer Hirohito, die gezegd zou hebben dat de Potsdam-verklaring in principe acceptabel is.

Voor de Amerikanen is het duidelijk: als Japan niet capituleert zal volgens Truman "een snelle en volledige vernietiging" van het Aziatische land volgen. De Amerikanen hebben altijd gezegd geen grondoorlog te willen, omdat dan een gruwelijke strijd volgt, gezien de kamikaze-houding van de Japanse soldaten, die zich letterlijk doodvechten. Met het negeren van het ultimatum staat één ding vast, de oorlog met Japan is nog niet voorbij.