Voordat Amsterdam drie dagen lang de bevrijding gaat vieren, zijn vanochtend op de Dam de mensen herdacht die de oorlog niet hebben overleefd. Dat gebeurde in het tijdelijk 'mausoleum' dat op het plein is opgericht.

In het Damplantsoen, het parkje dat voor hotel Krasnapolsky ligt, is een gebouwtje van bakstenen opgetrokken waar kransen kunnen worden gelegd. Binnen zijn fresco's van onderdrukking en bevrijding gemaakt. Ook hangt er een vlag met de tekst "gedenk hen, die toen het volk verslagen en machteloos scheen, de vaan der vrijheid hebben hoog gedragen, door alles heen".

Aan de buitenkant zijn met riet de vlaggen van de geallieerden gevlochten: de stars en stripes van de VS, de Sovjet-hamer en -sikkel, de Union Jack, de Franse driekleur en zelfs het witte zonnetje van China. Twee leden van de Binnenlandse Strijdkrachten houden er een erewacht.

Voor het gebouw, waar ongeveer twintig mensen in kunnen, is een vrolijke feniks geplaatst, symbool van het land dat zal oprijzen uit de as. Aan de overkant, voor het Koninklijk Paleis, staat een 20 meter hoge vrijheidsboom, omringd door hortensia's, als feestelijke tegenhanger van het plechtige monument.

Kinderactiviteiten

De stad ontwaakte vanmorgen met de klanken van het Wilhelmus uit het carillon boven in het Paleis op de Dam. Tegelijkertijd gingen herauten, met andreaskruizen op de borst, te paard de stad rond om met trompetten het begin van de feestelijkheden aan te kondigen.

Interim-burgemeester Feike de Boer leidde om 9.00 uur de herdenking bij het mausoleum, in aanwezigheid van commandant Koot van de Binnenlandse Strijdkrachten, vertegenwoordigers van het Militair Gezag en het Canadese Leger. Nadat er namens het stadsbestuur, het feestcomité en prins Bernhard kransen waren gelegd, mochten burgers langs het monument trekken.

Na de plechtigheid begon de eerste dag van festiviteiten, vandaag vooral bedoeld voor kinderen. In alle buurten waren kleine kermissen of feesttenten opgezet. Ook werden er wedstrijden georganiseerd, poppenkastvoorstellingen gegeven en optochten gehouden.

Een klein joch, dat voor het eerst van zijn leven ijs at, vertelde zijn moeder dat hij 'winter' had gegeten.

Een verslaggever van Trouw merkte op dat het voor de allerkleinsten de eerste keer was dat ze dit soort uitbundigheid meemaakten. "Als extra verrassing werd er ijs uitgedeeld. Een klein joch, dat voor het eerst van zijn leven ijs at, vertelde zijn moeder dat hij 'winter' had gegeten."

Ook de komende twee dagen wordt er nog feest gevierd in de stad. Hoogtepunt is overmorgen, als koningin Wilhelmina na 5 jaar ballingschap haar intrede in de hoofdstad maakt.