Osendarp wordt derde op de 100m, achter Jesse Owens en Ralph Metcalfe · Hollandse Hoogte

Tinus Osendarp toch niet dood (wel fout)

Een opmerkelijke rectificatie in een aantal kranten: gemankeerd sportheld Tinus Osendarp blijkt toch niet te zijn gedood in de dagen na de bevrijding. Hij blijkt als collaborateur in de Scheveningse strafgevangenis te zitten.

Radio Herrijzend Nederland had op 11 mei gemeld dat de 28-jarige Osendarp was doodgeschoten in Den Haag. Verdere details werden niet gegeven.

Dagblad Het Binnenhof meldt nu op basis van bronnen dan de atleet nog leeft. Opnieuw een opmerkelijke episode uit het tumultueuze leven van de atleet, die van olympisch held afzakte tot landverrader. "Een SD-bandiet", typeert De Waarheid de sporter, die zich volgens Het Parool "zeer gehaat heeft gemaakt".

Van OS naar SS

In de jaren 30 was Osendarp een van de meest gevierde atleten van ons land. Tijdens de beruchte Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, door Hitler voor nazipropaganda gebruikt, won Osendarp twee medailles. Hij pakte brons op de 100 en 200 meter sprint.

Beide races werden ondanks Duitse ideeën over Arische superioriteit gewonnen door de zwarte Jesse Owens. Omdat in beide gevallen een zwarte atleet ook het zilver pakte, werd Osendarp gevierd als "de snelste blanke ter wereld".

Door de oorlog verloor Osendarp zijn baan bij de KLM. Toen de bezetter de politiediensten uitbreidde, werd hij agent in Den Haag. Hij werd lid van de NSB en later zelfs de SS.

Minderwaardigheidscomplex

Vrienden zeggen dat Osendarp zo makkelijk werd ingelijfd door de Duitsers omdat zijn "verstand omgekeerd evenredig is aan zijn lichamelijke ontwikkeling". Bovendien had hij een minderwaardigheidscomplex, zeggen ze. "Hij kende maar één angst: wat moet ik beginnen als de sportman heeft afgedaan? Behalve hardlopen kon hij niet veel."

In het begin deed hij nog administratief werk als vingerafdrukken nemen, maar uiteindelijk werd hij ook lid van het beruchte commando-Leemhuis, dat op onderduikers jaagde. Meerdere arrestanten die hij oppakte hebben de oorlog niet overleefd.

Ik kon hem niet inhalen en ik durfde niet zonder arrestant terug te komen.

Tinus Osendarp

Zelf schoot hij eens een arrestant neer die uit een rijdende auto was gesprongen om weg te komen. Osendarp had geprobeerd de jongeman in te halen, maar toen dat niet lukte, schoot hij hem in zijn buik.

"Ik kon hem niet inhalen en ik durfde niet zonder arrestant terug te komen", verklaarde Osendarp. Dat de student sneller bleek dan de sprintkampioen kon hij verklaren: "U moet rekenen dat ik niet in atletiekkleding was, maar in uniform met zware laarzen."

De man raakte zwaargewond maar overleefde. Osendarp zocht hem nog op in het ziekenhuis.

'Naïef'

Nu de oorlog is afgelopen begrijpt Osendarp dat hij fout zat. "Hoe kon ik zo naïef zijn?", vraagt hij zich hardop af, al benadrukt hij ook: "Van Buchenwald had ik nooit gehoord en met Joodse zaken heb ik me niet ingelaten."

Hoewel hij betreurt "dat ik een schandvlek geweest ben voor mijn vaderland", is hij er ook van overtuigd dat hij eruit gepikt wordt vanwege zijn bekendheid. "Ik moest hangen, omdat ik zo populair was."