Collaborateurs en landverraders worden door het hele land opgepakt, maar de zwaarste gevallen gaan naar legerplaats Harskamp op de Veluwe. Hier zitten Nederlanders die waren toegetreden tot de Waffen-SS, de Landstorm, de Ordnungspolizei of het Vrijwilligerslegioen Nederland, dat tegen het bolsjewisme vocht.

Zo'n 4000 mannen zijn hier vastgezet in het provisorisch opgezette kampje. Omringd door 2 meter hoog prikkeldraad en bewaakt door wachtposten kunnen ze weinig meer doen dan afwachten wat er met hen gaat gebeuren, nu hun Duitse wapenbroeders het land hebben verlaten. Het is de bedoeling alle geïnterneerden te berechten.

"In 1941 heb ik me gemeld voor Legioen Nederland, omdat ik wilde vechten tegen de Russen", legt een gevangene uit die anoniem wil blijven. "Dat ik later bij de Waffen-SS ingedeeld werd, is nooit mijn keus geweest."

"We zijn goede Nederlanders", redeneert een ander, die ook naar het oostfront trok om tegen de communisten te vechten. Niemand hier zegt destijds iets over concentratiekampen te hebben gehoord.

'Serene rust'

Omdat er te weinig barakken zijn in het kamp slaapt een groot deel van de mannen hier in zelf gegraven kuilen, met vijf personen onder een zeiltje. Veel van de gevangenen hebben last van luizen, het water moeten ze zelf putten en het eten is eentonig.

Toch zijn velen niet ontevreden. "Bij aankomst viel mij de serene rust op die in het kamp heerste", zegt de anonieme gevangene, die begin mei arriveerde. De mannen zullen ook beseffen dat ze buiten het kamp vogelvrij zijn.

H. Vouling woont vlak naast het kamp en vindt de bewaking veel te mild. "Als ik 's middags terugkom van werk erger ik me wel eens. Met dit prachtige weer liggen de gevangenen in hun blote bast heerlijk in de zon. Een stel anderen maakt muziek. Ze hebben een volledig fanfareorkest, waarschijnlijk allemaal gestolen instrumenten."

Oog om oog

Veel Nederlanders vinden niet dat de Nederlandse rechtsregels toegepast moeten worden op degenen die diezelfde regels vijf jaar lang aan hun laars gelapt hebben. Het heersende sentiment is oog om oog, tand om tand. In de bezettingstijd werd de term 'bijltjesdag' al genoemd: "de bijl in die verraders".

Voulin gelooft dat het de Canadese bewakers allemaal niets uitmaakt. "Zij hebben maar een interesse: zo snel mogelijk terug naar Canada." Begrijpelijk, vindt Voulin.

Als later deze maand het kamp wordt overgedragen aan Nederlandse bewakers, dan zal de sfeer er ongetwijfeld veranderen. Het is nog maar de vraag of de geïnterneerden dan nog steeds lekker in de zon mogen liggen en gezellig muziek mogen maken.