Berlijn is gevallen. Vanmorgen rond 08.30 uur maakte de bevelhebber van de verdediging van de stad zijn overgave bekend.

"De Führer heeft zelfmoord gepleegd en dus degenen die hem trouw hadden gezworen verlaten", liet generaal Weidling zijn troepen weten. "De Führer wilde dat jullie zouden doorvechten, hoewel de munitie op is en verdere tegenstand zinloos is. Ik beveel daarom tegenstand te staken."

De Russische aanval op de Duitse hoofdstad begon twee weken geleden met artilleriebeschietingen van enkele buitenwijken. In de tussenliggende periode is de stad volledig omsingeld en haalden de Russen de strop gestaag aan.

"Ik werd gewekt door een voor mij onbekend gerommel. Het waren de inslagen van de Russische granaten", beschrijft de Nederlandse dwangarbeider Piet het begin van de strijd. "Onophoudelijk donderde het achter elkaar! Een korte fluittoon en dan de inslag."

Huizen raakten zwaar beschadigd, straten werden onbegaanbaar, van bomen bleef weinig meer over dan de stammen. Stof en gruis was overal. Al snel waren de inwoners van de stad murw geslagen door het constante oorlogsgeweld en het gebrek aan slaap in de onrustige schuilkelders.

"Als vroeger de Flak in de verte schoot, was er geen mens meer op straat te zien. Nu knettert het dat het horen en zien vergaat, granaten huilen door de lucht, maar er is maar een enkele die de vlucht neemt."

Niks soldat hier, Hollanski.

Hoe de strijd precies verliep was voor iedereen onduidelijk. De radio was uitgevallen door stroomgebrek, dus men bleef verstoken van nieuws. Geruchten waren er genoeg: zo zou Duitsland op het laatste moment zijn gered doordat de geallieerden met de nazi's wilden optrekken tegen het Rode Leger.

Dat het einde nabij was, werd duidelijk toen de laatste mannen werden opgeroepen voor de Volkssturm-verdediging. Centrale leiding daarbij ontbrak. "Duitsland is opgedeeld in fronteilanden", vatte Piet het samen.

Een week geleden bereikte dat front zijn wijk. Eerst zag Piet terugtrekkende Duitsers passeren, daarna de oprukkende Sovjets. "Het enige wat ik kon doen was roepen: 'Niks soldat hier, Hollanski'. Hoewel er nog een paar maal een salvo van een machinegeweer volgde, wilde er uiteindelijk iemand luisteren. "Niks soldat? Ah, koed, koed." Daarop zwegen de wapens.

Piet heeft geluk gehad. De Russen vinden het makkelijker om een granaat in een volle schuilkelder te gooien dan de burgers van de militairen te scheiden. Als de gevechten voorbij zijn, begint voor veel vrouwen pas de echte hel.

"Een mensenleven heeft op het moment absoluut geen waarde", weet Piet. "Als zo'n leger eindelijk eens zijn triomf kan botvieren op de vrouwen van de zo gehate vijand, dan gebeuren er dingen die geen enkele West-Europeaan kan goedkeuren." Details wil hij niet geven.

Kort voordat de stad definitief viel, trok Piet maar weg uit het brandende Berlijn. "Langs rokende puinhopen, stukgeschoten materiaal, verpletterde fietsen, motorfietsen en auto's, opengereten straten, langs paardenkadavers en soldatenlijken. Verwrongen, uitdrukkingsloze vrouwengezichten, in één nacht tijd tien jaar ouder geworden."

Een bestemming heeft hij nog niet. "Waarheen? Waar God ons brengt!"