Amerikaanse militairen hebben in de buurt van Paderborn de moeder van prins Bernhard teruggevonden. Op de vlucht voor het Rode Leger was prinses Armgard von Cramm uitgeweken naar haar geboorteplaats Driburg.

De 61-jarige Armgard heeft haar zoon vijf jaar niet gezien. Bernhard werd in de nationaalsocialistische pers verguisd als landverrader die bij zijn schoonmoeder onder de plak zat.

Ook zijn moeder en jongere broer Aschwin werden door die propaganda geraakt. "Na 1940 kwam de huisarts niet meer bij ons. Een paar buren kwamen ook niet meer, een hoop vrienden bleven weg", legt de prinses uit. "Officieren meden ons helemaal, vooral nadat Aschwin uit het leger was gegooid."

Deze jongste zoon werd kort na de inval in Nederland zonder opgaaf van reden gedegradeerd en ontslagen uit het Duitse leger. Aschwin werd de afgelopen maanden gedwongen te werk gesteld.

Eigenzinnig

Armgard bleef gedurende de oorlog op haar landgoed Woynowo, op de grens met Polen. Omdat de SS daar een paardenhospitaal wilde vestigen en het Sovjetleger steeds dichterbij kwam, verhuisde ze enkele maanden geleden naar Driburg, waar ze nog familie heeft.

Dankzij huisvriend Alexis Pantchoulidzew wist ze haar complete inboedel per trein mee te krijgen. "Een kwestie van geluk", zegt de prinses. "Je mocht in die tijd helemaal niets meer verzenden, ik had net aan de Gestapo gevraagd of ik één pakje mocht versturen. De man zei: 'ik kom bij u langs om daarover te praten.' Toen hij kwam, werden al mijn meubels juist naar buiten gedragen."

Prinses Armgard staat bekend om haar eigenzinnigheid. Tegen de gebruiken in scheidde ze in 1908 van haar eerste man en trouwde de vader van Bernhard. Bernhard senior overleed enkele jaren voordat zijn zoon met de Nederlandse kroonprinses trouwde.

Tijdens de oorlog wist ze clandestien contact te houden met haar 'Bernilo' door brieven die ze zogenaamd aan een contactpersoon in Lissabon schreef. "Ik was bang dat de Gestapo een keer zou vragen hoe oud die mevrouw Vinke eigenlijk was. Ik kende haar niet, ik wist niets van haar." Bernhard werd in de brieven Peter genoemd, de koningin was Louise, gevangenis of concentratiekamp werden sanatorium en ziekenhuis.

Ook konden er codeberichten worden uitgezonden via Radio Oranje, waar Armgard stiekem naar luisterde. Daar was Bernhard 'pasja', de gepromoveerde Aschwin 'professor' en zijzelf 'oma'.

Sigaret

Nu de Amerikanen steeds verder Duitsland binnendringen, werd er ook actief gezocht naar de schoonmoeder van de Nederlandse kroonprinses. Na de verovering van Driburg werd ze gevonden.

De Amerikanen werden ontvangen met de vraag "heeft u nieuws over mijn zoon?" Ook vroeg de prinses, een verstokt kettingroker, om een Amerikaanse sigaret, hoewel ze de afgelopen maanden leed aan longtuberculose.

Armgard wilde aanvankelijk niet met de Amerikanen op de foto uit angst voor wraak, tot de commandant verzekerde dat Driburg in handen van de geallieerden zou blijven. Daarna werd ook een bordje met 'Verboden toegang' op haar woning gehangen, opdat ze met rust wordt gelaten.

Prins Bernhard zal haar ongetwijfeld snel willen bezoeken. Hij kan kiezen uit zijn twee favoriete vervoersmiddelen: zijn privévliegtuigje of de Mercedes van Seyss-Inquart (kenteken RK-1, voor reichskommissar) die hij in beslag heeft genomen.