Kort nieuws week 18: Slag om Delfzijl gewonnen

2 mei

Na een strijd van 10 dagen is het de Canadezen gelukt om Delfzijl te veroveren. De Duitse tegenstand was groot omdat zij de strategisch belangrijke haven van Delfzijl niet uit handen wilden geven.

Bij de strijd kwamen 62 Canadese militairen om. Hoeveel Duitsers er sneuvelden is niet bekend.

Noord-Nederland is nu op de Waddeneilanden na helemaal bevrijd.

Delfzijl is bevrijd · Groninger Archieven

Grote verontwaardiging in Enschede. Daar heeft men bij een inval in een bakkerij een grote partij rottend voedsel aangetroffen. "Een ongehoorde schanddaad", meent Trouw, in deze tijden van honger. Uit kasten, onder de vloerplanken en uit een berging op het platdak kwamen grote hoeveelheden meel, suiker, chocolade, eieren, brood, slaolie, koffie en biscuits tevoorschijn. Daarnaast werden er nog voorraden behangpapier, wc-potten en fietsen gevonden.

Volgens de kranten is de hamsteraar een plaatselijke NSB'er, die al eens eerder was betrapt door de inspectiediensten. De man is opgepakt en moest met een koekje in elke hand door de stad lopen.

1 mei

De Nederlandse rijkscommissaris Seyss-Inquart is per motorboot naar Noord-Duitsland vertrokken voor overleg. Hij zal daar met de nieuwe Duitse leider Dönitz bepalen hoe de strijd in ons land verder zal verlopen. Seyss is door Hitler in zijn politieke testament tot minister van Buitenlandse Zaken benoemd.

De Duitsers in ons land hebben de afgelopen dagen verschillende malen overlegd met de geallieerden. Dönitz ziet graag dat Seyss zo lang mogelijk traineert, omdat de 120.000 Duitse militairen op Montgomery's flank een belangrijke troef zijn.

=+=+=+=+=+=+

Voor het eerst sinds het begin van de oorlog heeft de Sovjetunie op grootste wijze de Dag van de Arbeid gevierd. In Moskou nam Stalin vanaf het Mausoleum van Lenin een meiparade af met 100.000 militairen. Met het nieuws dat de Russen het centrum van Berlijn hebben bereikt, had het veel weg van een overwinningsparade.

"De val van Hitler-Duitsland is nabij. Aan ons de taak een eind te maken aan dit zieltogende fascistische beest", liet Stalin weten. "Op naar de laatste nederlaag van nazi-Duitsland."

Diplomaten van bevriende landen waren te gast bij het enorme machtsvertoon. Onder hen ook de ambassadeur van Japan, waarmee de USSR nog altijd een niet-aanvalsverdrag heeft. Volgens de media werd hij door de andere ambassadeurs genegeerd.

In Auschwitz genoot de 19-jarige Frieda Brommet uit Amsterdam van de Russen die er de Dag van de Arbeid vieren. Frieda is nog altijd te zwak om het voormalige vernietigingskamp te verlaten. Ze ligt al meer dan 7 maanden in bed. En heeft nu een uitje, een optreden van Russische dansers.

"Ik werd met bed en al er naar toe gebracht en huilde toen ik de muziek hoorde en zag, dat er iets anders bestond dan een kale, toch al luxe zaal met bedden. Ik werd even uitgetild boven lelijkheid en grofheid en mijn afgestompte zintuigen even gevoed."

30 april

Bij een explosie aan boord van de Hr. Ms. Tromp zijn twee doden gevallen. De mannen kwamen om toen een granaat te vroeg explodeerde. De Tromp is momenteel bezig met een aanval op de Amadanen en Nicobaren eilandengroep, die is bedoeld om te voorkomen dat Japan versterkingen kan sturen naar het door Britten aangevallen Rangoon.

Hoewel Nederland een belangrijke koloniale macht in het gebied was, verbleekt onze militaire aanwezigheid bij die van Amerika, Groot-Brittannië en Australië. Dat komt onder meer doordat Nederland veel marineschepen verloor bij de Slag om de Javazee, waarbij het niet lukte de invasie van Nederlands-Indië te voorkomen.

De inzet van de Tromp is een prestigekwestie voor de Nederlandse regering. Zo kan Nederland volhouden dat we hebben bijgedragen aan de ondergang van Japan.

=+=+=+=+=+=+

Het Rode Leger heeft in het noorden van Duitsland concentratiekamp Ravensbrück bevrijd. In het kamp waar vooral vrouwen zaten, troffen ze 3000 zeer verzwakte gevangenen aan. Even buiten Ravensbrück vonden ze duizenden gevangenen die een paar dagen eerder bij een dodenmars het kamp hadden moeten verlaten. Langs de route lagen vele lijken.

In het kamp hebben vermoedelijk 140.000 gevangenen gezeten, vele tienduizenden zijn vermoord. Over het lot van de ongeveer 900 Nederlandse vrouwen die hier gevangen zaten, is weinig bekend. Een aantal zijn vlak voor de bevrijding naar Zweden overgebracht.

Bevrijding concentratiekamp Ravensbrück · publiek domein

29 april

Adolf Hitler heeft Heinrich Himmler woedend uit al zijn functies ontheven. De SS-baas wilde achter de rug van de Führer om vredesonderhandelingen beginnen met de westelijke geallieerden. Himmler vroeg afgelopen week het hoofd van het Zweedse Rode Kruis, graaf Folke Bernadotte, om te bemiddelen met Eisenhower. Hij wilde het aanbod doen samen op te trekken tegen Stalins Rode Leger.

Himmler presenteerde zichzelf als interim-leider van nazi-Duitsland, omdat Hitler in het omsingelde Berlijn snel dood zou zijn. Hitler, al woest na een telegram waarin Göring zichzelf aanbood als opvolger, noemde beide mannen verraders en gelastte hun arrestatie.

28 april

De Japanse keizer Hirohito wordt vandaag 44. De verjaardag wordt door Japan aangegrepen om enkele nieuwe beleidsmaatregelen in bezet gebied af te kondigen. Zo wordt opperbevelhebber Harada op Java vervangen door Yuichiro Nagano.

Keizer Hirohito · publiek domein

In Birma zag de opgesloten conferencier Wim Kan dat Japanse soldaten zich na een verjaardagsspeech zich overgaven aan een bacchanaal met sake. "Daar liggen ze nu: twintig schildwachtjes met lijkgele kindergezichtjes, als waren ze doodmoe gespeeld op het grote feest van hun Keizer. Is dit de premie die wereldveroveraars mogen incasseren als hun Keizer verjaart en zij half Azië voor hem gestolen hebben?"

27 april

Met een helse zeereis worden de laatste 4400 gevangenen uit concentratiekamp Stutthof bij Gdansk afgevoerd. Eerder werden er nog tienduizenden op dodenmarsen gestuurd, maar nu het kamp geheel is ingesloten door het Rode Leger, kiest men voor een barre tocht over de Oostzee. Onderweg voeren de SS-bewakers geregeld moordpartijen uit, waarbij tientallen slachtoffers tegelijk worden doodgeschoten.

De verzwakte gevangenen worden op het schiereiland Hel in nauwelijks zeewaardige aken geleid, zonder voedsel of water. Personen die onderweg bezwijken worden naakt in zee gegooid, nadat hun kleren onder de overlevenden zijn verdeeld. Zo zullen velen de uiteindelijke bestemming niet halen: Hamburg, het laatste stukje van het snel slinkende nazi-Duitsland.

=+=+=+=+=+=+

De eerste kinderen die enkele maanden hebben aangesterkt in Groot-Brittannië, zijn teruggekeerd naar het zuiden van het land.

Bleekneusjes terug in Nederland

26 april

De Franse maarschalk Pétain is opgepakt aan de Frans-Zwitserse grens. De oud-leider van het collaborerende Vichy-regime hangt een aanklacht van hoogverraad boven het hoofd.

De 89-jarige Pétain, held van de Eerste Wereldoorlog, liet zich in 1940 aanstellen als leider van een marionettenregering in het niet-bezette deel van Frankrijk.

Toen de geallieerden zijn land bevrijdden, werd hij door de Duitsers weggevoerd om in de Duitse stad Sigmaringen een regering in ballingschap te vormen. Omdat hij weigerde, werd hij vastgezet. Toen de Duitsers hem uiteindelijk lieten gaan, keerde hij terug naar huis om terecht te staan.