De Canadese korporaal Léo Major is er vannacht schier eigenhandig in geslaagd de Duitsers uit Zwolle te verjagen. Zijn missie, die bedoeld was als verkenning van de Duitse posities, bleek onverwacht een groot succes.

Het Frans-Canadese regiment waar Major deel van uitmaakt was opgerukt tot Wijthmen, vlak bij Zwolle. Omdat de Canadezen hevige weerstand hadden ondervonden bij Zutphen, gingen ze ervan uit dat Zwolle met diezelfde felheid verdedigd zou worden. De stad is strategisch gelegen aan spoor- en waterwegen en bovendien zijn er een aantal belangrijke hoofdkwartieren van de nazi's gevestigd.

Het regiment had plannen gemaakt om Zwolle met granaatvuur te bestoken, maar uit voor angst burgerslachtoffers en schade aan de historische binnenstad, werd dit heroverwogen. Een verkenningsmissie moest eerst de Duitse troepensterkte in de stad in kaart te brengen.

Kolonel Tacheraus vroeg twee vrijwilligers voor de missie, maar erkende dat die weinig kans hadden om levend terug te keren. "Toen ik zag dat niemand zich meldde zei ik: 'Kolonel, u hebt me weer te pakken'", vertelt Major. Zijn goede vriend Willy Arsenault wilde hem niet alleen laten gaan en meldde zich ook.

Schuldgevoel

Zwaarbewapend gingen de twee laat in de avond op pad. "Ik zag aan het begin van onze missie hoe erg Willy's handen beefden: een teken van gevechtsmoeheid", vertelt Major. "Ik zei tegen hem: 'Als je je niet goed voelt, blijf dan hier.' Waarop hij antwoordde: 'We blijven tot het einde bij elkaar.'"

Rond 23:00 uur stak Major een spoorlijn over, vlakbij Zalné. Arsenault wilde volgen, maar maakte geluid met zijn granaten, waarop Duitsers hem beschoten met een regen van vuur. Arsenault overleed ter plekke.

Major voelt zich schuldig over de dood van zijn kameraad. "Ik was erg kwaad op de Duitsers, maar ook op mijzelf omdat ik hem had meegenomen op deze verkenningstocht. Ik heb spijt van de fout die ik daar heb gemaakt."

Ik maakte lawaai voor een heel regiment.

Major besloot vervolgens de Duitse wachtposten in zijn eentje aan te vallen. Hij doodde een aantal Duitsers en nam er tien mee als krijgsgevangen.

"Ik maakte lawaai voor een heel regiment. Zij mochten niet weten dat ik alleen was. Ik naderde ze onverwachts van achteren. In een oogwenk, na drie granaten en een vuurstoot van mijn machinegeweer, had ik tien gevangenen."

Het lukte Major ook contact te leggen met verzetsstrijders. Door zijn acties - en natuurlijk de naderende hoofdmacht - is de tegenstander op de vlucht geslagen. De Canadezen zullen nu naar verwachting de stad zonder veel moeite kunnen innemen.

Oversteek IJssel

De opmars van de geallieerden verloopt voorspoedig: twee dagen geleden staken de Canadezen succesvol de IJssel over. In amfibische voertuigen, Buffaloes, bereikten de eerste manschappen al na 7 minuten de overkant.

Bekijk hier de beelden van de oversteek van de IJssel:

De oversteek werd gemaakt bij het dorpje Gorssel. De oversteekplaats werd nauw in de gaten gehouden door Duitse observanten, maar de geallieerden maskeerden de rivier met een rookgordijn, gemaakt door rookgranaten en mobiele rookgeneratoren.

De 8-jarige Johan Wolters woont met zijn ouders aan de dijk in Gorssel en zag het gebeuren. "Het leek wel of we midden in een veldslag beland waren. We zijn het huis uit gerend, alles stond in de brand. Ik keek achterom, zag het huis in de fik en kon geen stap meer zetten. Mijn vader heeft me opgetild en in de schuilkelder gezet. Het was heel heftig."

Johan en zijn familie zijn er zonder kleerscheuren van afgekomen.

Op naar bevrijding Midwest-Nederland

De oversteek werd zonder vijandelijk vuur voltooid. Nadat de overkant bereikt was, bouwden de geallieerden in rap tempo een brug. Zo konden overige brigades en zwaardere voertuigen ook de IJssel oversteken.

Wolters gaat verder: "Deze plek is heel belangrijk voor de Canadezen, vanuit hier moet de rest van West-Nederland bevrijd worden."

De succesvolle oversteek van de IJssel en het verdrijven van de Duitsers uit de Overijsselse hoofdstad zijn grote stappen op weg naar bevrijding van het midden en westen van Nederland.