Een valse start van de bevrijding is in Dedemsvaart op een bloedbad uitgelopen. De inwoners van het Overijsselse dorp waren te vroeg begonnen met feesten.

"Een donkere schaduw was gevallen op het zonlicht van de bevrijding", verzucht de 16-jarige Peter Makaske. "Als een getergd roofdier had de vijand zijn bloederige klauwen uitgehaald naar de levens van negen onschuldige mannen."

Aan het begin van de middag waren drie Canadese tanks het dorp binnengerold. Na een kort vuurgevecht herhaalden zich in Dedemsvaart de gebeurtenissen uit andere bevrijde plaatsen: de vlaggen gingen uit, er werd op straat feest gevierd terwijl Duitse militairen als krijgsgevangen werden afgevoerd en landverraders opgepakt.

Aan het eind van de middag bleek echter dat de tanks alleen verkenningen hadden uitgevoerd. Ze moesten zich weer melden bij de geallieerde hoofdmacht, die nog 15 kilometer oostelijker in Gramsbergen gelegerd was.

'De moffen komen terug!"

De krijgsgevangenen werden meegevoerd, de opgepakte NSB'ers werden in een schooltje opgesloten, bewaakt door bewapende leden van de Binnenlandse Strijdkrachten. In het tramstation ernaast bleven Dedemsvaarders feest vieren.

Een groep Nederlandse SS'ers in het naburige Balkbrug kreeg te horen dat de Canadezen weer weg waren en slechts twee BS'ers hun medestanders bewaakten. Daarop trokken ze naar Dedemsvaart.

"De moffen, de moffen komen terug", kon iemand nog waarschuwen voordat er alweer een vuurgevecht uitbrak. De stenguns van de twee BS waren geen partij voor wapens van de tegenstander, die ook handgranaten hadden.

Ontsnapt

Zo'n vijftig mensen werden ingesloten in het tramgebouw. Vrouwen en kinderen mochten vertrekken, maar zo'n dertig mannen moesten mee naar een café in Balkbrug. Daar mocht nog eens de helft vertrekken, vijf andere mannen werden tegenover een vuurpeloton gezet.

Bart Boertjes zag te laat hoe twee lotgenoten weg konden komen door in het kanaal te springen. "Ik bukte me om een sprong voorwaarts te nemen. Op hetzelfde ogenblik vielen de vijf schoten."

Hij werd in de chaos door de onervaren schutters in zijn schouder geraakt. In een oogwenk kon hij bloedend wegkomen in het donker. Van deze groep sneuvelde slechts één persoon.

Om de volgende executies niet te laten mislukken werden de volgende acht slachtoffers een voor een uit het café gehaald en met een nekschot omgebracht. Makaske: "Negen mannen wie niets anders kon worden ten laste gelegd dan dat zij zich te vroeg hadden verheugd over komst van de bevrijders."