Verzetsmensen in de IJssel gegooid na executie

"Nooit vergeet ik de doodsangst die spreekt uit zijn ogen, uit zijn gehele wezen. Druipnat met de handen in de hoogte valt hij mij in de armen", zegt een inwoner van Zutphen. "'Gauw het licht weg, ben gewond, de moffen hebben me aangeschoten, red me toch, help me toch, heb een schot in mijn rug.'"

Anderhalf uur eerder was Wouter van Benthem met negen anderen naar de IJsselkade in het stadje gereden. De SS zette de tien Zutphense verzetsmensen er voor het vuurpeloton. Een opdracht van SS'er Ludwig Heinemann, berucht als het 'beest van Zutphen', die al meerdere verzetsmensen heeft laten martelen en vermoorden, onder meer in Gorssel.

Laarzen gestolen

Negen gevangenen werden doodgeschoten; Wouter van Benthem had geluk. De kogel ketste af op een knoop van zijn jas. Hij hield zich dood toen de lichamen in de IJssel werden gegooid.

Van Bethem merkte nog hoe zijn laarzen door de daders werden gestolen. Het hielp hem makkelijker weg te zwemmen en zichzelf in veilig te brengen. Nu hij veilig is, zal een dokter hem helpen herstellen.

De vijf mannen die in Zwolle zijn vermoord · public domain

Ook in Zwolle werden vandaag verzetsmensen omgebracht. Aan de Meppelerstraatweg vermoordden de Duitsers vijf mannen als vergelding voor een aanslag op een spoorbrug.

Die vond een week geleden plaats op de spoorlijn tussen Zwolle en Meppel, de laatste treinverbinding tussen Oost-Nederland en Duitsland. De spoorbrug over de Dedemsvaart werd door het verzet opgeblazen.

De mannen die hiervoor geëxecuteerd worden waren voor verschillende vergrijpen vastgezet: wapenbezit, spionage of hulp aan onderduikers.

Zo had Wilhelmus van Dijk zich samen met zijn broers aangesloten bij de verzetsgroep 'De Groene' van Henk Beernink. Zij hielden zich bezig met hulp aan onderduikers, vervalsing van documenten en sabotage. Bij Van Dijk werden onder meer wapens en Duitse uniformen verborgen.

Hermanus Bosch was werkzaam in een drukkerij tot hij opgeroepen werd voor militaire dienst. Na de inval van de Duitsers sloot hij zich aan bij het Friese en Groningse verzet en onderhield hij eveneens contacten met 'De Groene'.

Organisation Todt

Berend Jan IJzerman verborg onderduikers. Bijna aan het eind van de oorlog meldde hij zich bij Organisation Todt als graver. In die hoedanigheid tekende hij kaarten van de IJsselstelling en zorgde er via Johannes Muller voor dat de kaarten bij de geallieerden terechtkwamen.

Willem Sebel zat eveneens bij Korps, maar tegelijk had hij contact met de Ondergrondse.