De honger in West-Nederland leidt tot steeds meer publieke protesten. Zo'n tweehonderd vrouwen zijn in Amsterdam de straat op gegaan om meer en beter voedsel te eisen, in navolging van een groep vrouwen die vorige maand in Schiedam protesteerde.

Ze verzamelden zich op de Martelaarsgracht en liepen gezamenlijk naar het stadhuis, om de pro-Duitse burgemeester Voûte te spreken. "We willen met de demonstratie de burgemeester duidelijk maken dat hij moet zorgen dat onze kinderen niet sterven van de honger", zegt To Haringa, een van de deelnemers.

Als we nu niets doen, geven ze ons op het laatst een steen om op te kluiven.

Vijf vrouwen werden door de burgemeester ontvangen. Voûte liet weten dat hij volkomen op de hoogte is van de noodsituatie, maar dat hij er helaas niet veel aan kan doen, omdat hij geen zeggenschap heeft over het distributiesysteem. Wel bezocht hij even later twee Centrale Keukens, waar hij het voedsel afkeurde en beloofde dat de kwaliteit verbeterd zou worden.

Tijdens het gesprek met de burgemeester deelden vrouwen van het communistische verzet buiten pamfletten uit, waarin de Duitsers de schuld krijgen van de hongersnood. Net voordat de Duitse autoriteiten dreigden in te grijpen, gingen de vrouwen er dankzij een tip van een Nederlandse politieambtenaar vandoor.

Mien de Vries was een van hen. Ze vertelt dat ze met hun protest risico's nemen, maar dat de honger hen moedig maakt. "Ik heb het idee dat als we nu niets doen, ze ons op het laatst een stuk steen geven om op te kluiven."

De huidige rantsoenen in de westelijke steden zijn nu nog maar 340 kcal per dag. Bekijk in deze video hoe de bevolking lijdt onder de honger.

Ook in andere steden, zoals Rotterdam en Dordrecht, zijn vrouwen in verzet gekomen en eisten ze - met succes- via acties en petities onder meer toezicht op de uitdeelposten van de Centrale Keukens, waar regelmatig sprake is van diefstal en corruptie.

De protesten zijn aangewakkerd door het communistisch verzet. De illegale krant De Waarheid roept al sinds december 1944 op tot massademonstraties. Nadat de eerste protesten in Zuid-Holland begonnen, loofde de krant de vrouwen om hun actiebereidheid.

"Vrouwen, dit is de weg die jullie moeten gaan. Niet roven of plunderen, maar georganiseerd optreden. Vrouwen, vecht voor je kinderen, eist meer voedsel. Niet mopperen en klagen, maar massa-acties!"

Dat de Duitse bezetter tot nu toe geen geweld gebruikt tegen de protesterende vrouwen is gezien de steeds verdergaande repressie in de afgelopen maanden opmerkelijk. Toch past dit bij een veranderde houding die door rijkscommissaris Seyss-Inquart is ingezet.

Hij heeft beloofd zich in te spannen voor verbetering van de voedselvoorziening, waarschijnlijk niet in de laatste plaats met het oog op zijn mogelijke berechting na de oorlog. Door onschuldige huisvrouwen die om voedsel vragen voor hun kinderen met rust te laten, wil hij zich van zijn 'menselijke' kant laten zien.

Thans wordt dit gastvrije volk door u in de hongerdood gedreven.

Intussen krijgt Seyss-Inquart ook van Nederlandse artsen ernstige kritiek te verduren op de voedselcrisis. In een protestbrief "namens duizenden Nederlandse artsen" geven zij de Duitse bezetter de schuld van de slachtoffers die vallen als gevolg van honger en ziekte in West-Nederland.

"Wij verwerpen de poging om de schuld op de Nederlandse instanties af te wentelen. Schepen met voedingsmiddelen zijn door u in beslag genomen. Voorraden werden weggevoerd toen de hongersnood al begonnen was. De verwijzing naar de spoorwegstaking is ongegrond! In normale tijd werd slechts een zeer klein gedeelte van de voedselvoorziening voor ons land per spoor verzorgd."

Ze vragen zich bovendien af of de rijkscommissaris misschien vergeten is "hoe wij in de vorige oorlog tal van Duitse en Oostenrijkse kinderen verpleegd hebben en in hun gebrek aan al het nodige hebben voorzien. Thans wordt dit gastvrije volk door u in de hongerdood gedreven."

Bronnen ooggetuigen:
-De Hongerwinter - Ingrid de Zwarte
- Vlammend protest - De Gelderlander 22/01/1945

Bekijk in de special hieronder hoe honger en kou het dagelijks leven van de bevolking in het westen van Nederland bepaalt.