Zes dagen hebben de drie geallieerde wereldleiders in Jalta op de Krim met elkaar gesproken. De uitkomst van het overleg zal grote invloed hebben op de toekomst van Europa.

Op de conferentie spraken de leiders over hun visie op de wereld na de oorlog. De sfeer was optimistisch als het ging om het vooruitzicht van vrede. De drie leiders bespraken strategieën om de Duitsers zo snel mogelijk te verslaan.

De militaire staven van de drie landen hebben plannen uitgewerkt voor nieuwe militaire operaties op alle fronten. Naast de drie leiders waren er zevenhonderd militaire adviseurs en diplomaten aanwezig in de stad.

Duitsland

De grote drie werden het vrij snel eens over de eerstvolgende militaire stappen om Duitsland op de knieën te dwingen. In een communiqué luidt het: "Deze besprekingen waren in elk opzicht bevredigend en leidden tot een verregaande afstemming van de militaire inspanningen."

"De ondergang van nazi-Duitsland staat vast. Het Duitse volk zal zijn nederlaag alleen maar zwaarder bekopen als het probeert zijn uitzichtloze verzet te rekken."

Maar de kwestie Polen leidde tot verhitte debatten tussen de drie leiders. Churchill heeft grote moeite met de beslissing om de oostgrens van Polen te bepalen aan de hand van de situatie in 1941. Dat betekent dat het land tweehonderd kilometer naar het westen verschuift.

Om het grondverlies in het oosten te compenseren zal Polen Duits grondgebied aan de noord- en westgrens terugkrijgen. Na de vrede zullen de definitieve grenzen worden vastgesteld.

Oost-Europa

De partijen verschilden ook van mening over de regeringen van de Oost-Europese landen. Waar Roosevelt en Churchill democratische verkiezingen in deze landen wilden, was Stalins voornaamste zorg de Sovjet-Unie met een ring van vriendelijke staten te omringen.

De kwestie van Polen was het meest complex. Terwijl de Amerikanen en Britten de Poolse regering in ballingschap erkennen, had de Sovjet-Unie zijn eigen Poolse regering in Lublin opgezet. Uiteindelijk werd besloten dat de regering in Lublin zou worden samengevoegd met de regering in ballingschap. Ook zouden er verkiezingen in de Oost-Europese naties komen.

'Verenigde Naties'

Op andere punten boekten de drie partijen vooruitgang. De contouren voor een opvolger van de Volkerenbond werden geschetst. Zo is afgesproken dat er in San Francisco een vergadering komt over de oprichting van een 'Verenigde Naties'.

Alle partijen stemden in met het Amerikaanse plan voor de VN-Veiligheidsraad. Hierin zullen de drie grootmachten plus Frankrijk en China permanente leden van de raad vormen, met elk het recht van veto.

Vier bezettingszones

Het lot van Duitsland is ook bepaald. Het land zal na de oorlog verdeeld worden in vier bezettingszones. De zones worden toegewezen aan de vier grote geallieerde landen: Frankrijk, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Hoe dat er precies uit gaat zien is nog niet duidelijk. De uiteindelijke grenzen van Duitsland worden vastgesteld als er vrede is.

Ook is besloten de belangrijkste Duitse oorlogsmisdadigers in Neurenberg te berechten. Het land moet bovendien alle oorlogsschade vergoeden in natura en arbeid. In Moskou wordt daarvoor nu een commissie in het leven geroepen.

De drie leiders bespraken ook de oorlog in Azië en de rol van de Sovjet-Unie daarbij. Zal het Rode Leger zich mengen in de strijd tegen Japan? Of daarover gesproken is, blijft onduidelijk. Er staat niets over in het naar buiten gebrachte communiqué.

Wellicht is er meer tijd nodig om daar afspraken over te maken. Want de conferentie is dan wel afgesloten, het is de bedoeling om met elkaar in gesprek te blijven. De ministers van Buitenlandse Zaken van de drie landen zullen om de paar maanden bij elkaar komen. De volgende bijeenkomst is in Londen.