Het Rotterdamse verzet heeft een van zijn eigen leiders gedood. Het gaat om de 25-jarige Kees Bitter, hoofd van Knokploeg Rotterdam-Zuid.

Volgens zijn oude verzetsmakkers heeft hij een groot aantal Rotterdamse en Haagse verzetsmensen verraden en is hij dus verantwoordelijk voor hun dood. Een commissie van vijf man heeft na onderzoek zijn schuld vastgesteld. Bitter is vandaag geëxecuteerd.

Van verzet tot verraad

Het ongeloof en de verbijstering over zijn verraad zijn enorm. Hoe kon Cornelis Bitter, verzetsman van het eerste uur, collaboreren met de vijand? Onder de schuilnaam Kleine Kees was hij al vanaf 1940 actief in het verzet. Hij deed mee aan tal van verzetsacties.

Op 10 september 1942 werd hij opgepakt door de SD wegens wapenbezit en hulp aan Joden. Na slechts twee maanden kwam hij vrij. Een mazzeltje, zo leek het toen. Maar achteraf hadden de alarmbellen moeten gaan rinkelen bij zo'n lichte straf.

Al snel zette Bitter zijn verzetswerk voort. De ster van Kleine Kees rees. Hij werd de nieuwe leider van de knokploeg Zuid en ook de knokploeg Den Haag viel onder zijn leiding.

Arrestatiegolf

Het afgelopen half jaar verhevigde de jacht op het verzet. Arrestaties volgden. Ook Kees Bitter werd op 27 oktober 1944 weer opgepakt. In de periode die volgde werd een groot aantal verzetsmensen die in contact stonden met Bitter zonder aanwijsbare reden gearresteerd. Het vermoeden van verraad groeide.

Er kwamen berichten uit Amsterdam. Een aantal verzetsmensen zei Bitter in SD-uniform te hebben gezien. Hij zou hebben meegedaan aan het oppakken van verzetsmensen. Tijdens de grote razzia in Rotterdam op 10 en 11 november werd Bitter zelfs hier zijn gezien in Duits uniform.

We hebben veel met hem gepraat, wellicht te veel.

Verzetsman Tonny Brantenaar weet het zeker. Bitter was een verrader. Brantenaar zit op dit moment vast in een Duitse cel. Twee maanden geleden ontmoette hij Bitter in de gevangenis. Hij zat daar samen met verzetsstrijders die ook net waren opgepakt.

"Wij waren met z'n vieren: Boy Ecury, Bernard Cramer, Pieter Fentener van Vlissingen en ik. Zo gingen we de avond in. Later is in onze cel binnengebracht een Nederlander, die door een overvloed aan gegevens die hij had, aan ons te kennen gaf dat hij een verzetsman van de eerste orde was."

"We hebben veel met hem gepraat, wellicht te veel. Hij is later op de avond weggehaald, omdat hij geëxecuteerd zou worden. Wij moesten de nacht in, uiteraard een onrustige nacht in die vreemde wereld, die binnenkort zou aflopen."

Het was Kees Bitter die zijn medegevangenen informatie wist te ontfutselen. Met gruwelijke gevolgen. De volgende morgen worden Brantenaar en zijn celgenoten ter dood veroordeeld. Op 6 november zijn drie van hen op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd. De terechtstelling van Brantenaar is uitgesteld.

De wraak van het verzet

Zijn Rotterdamse collega's konden en wilden het aanvankelijk niet geloven, Ze dachten dat de vijand de leiding van het verzet trachtte te ondermijnen. Maar toen de bewijzen zich opstapelden, spoorden ze hem eind november op. In eerste instantie liet hij niets los, maar vandaag, tijdens een tweede verhoor, biechtte hij zijn verraad op.

Hij gaf toe een SD-uniform te hebben gedragen en dat arrestaties in zowel Rotterdam, Amsterdam als Den Haag aan hem te wijten zijn. Ook bekende hij de leider van de Haagse KP te hebben verraden, waardoor hij en het grootste deel van de Haagse knokploeg werd opgepakt en gedood.

Vonnis en executie

Niet alle vragen zijn beantwoord. Veranderde Bitter van overtuiging of koos hij uit angst voor de dood de kant van de Duitsers ten koste van zijn medeverzetsstrijders? Sloeg hij door na zijn eerste arrestatie of nadat hij het leiderschap van de knokploeg had overgenomen?

Zijn vonnis stond in ieder geval vast: Bitter moest sterven voor zijn verraad.

Hij werd bedwelmd met chloroform en kreeg een cyaankali-injectie. Omdat dat niet snel genoeg werkte, werd hij door het hoofd geschoten. In een jutezak verzwaard met stenen is zijn lichaam in het water gegooid.

Naar het stoffelijk overschot wordt gezocht in het Boerengat, een binnenhaven ten oosten van de Haringvliet. Het is nog niet gevonden.