Op de eerste dag van het nieuwe jaar spreken traditiegetrouw overal ter wereld vorsten en regeringsleiders het volk toe. Koningin Wilhelmina richtte zich in haar nieuwjaarsrede voor Radio Oranje eerst tot de rijksgenoten in Nederlands-Indië.

Wilhemina zei dat er in het afgelopen jaar "krachtig is gestreefd naar uitbreiding van onze strijdkrachten, welke voor uw bevrijding vechten". Ze bedankte met name de troepen die op Nieuw-Guinea uiterst moeilijk werk hebben verricht. "Het is bemoedigend dat vele en grote opofferingen en ontberingen met succes beloond zijn."

De koningin betreurt het dat er in het afgelopen jaar nog geen einde aan de ontberingen en ellende is gekomen. "Moge God u in het komende jaar de kracht geven dit alles te boven te komen. Uw trouw en standvastigheid zullen beloond worden. De bevrijding zal komen!"

Maleis

Ze sprak daarna voor het eerst enkele zinnen in het Maleis, waarin ze de Indonesiërs een gelukkig nieuwjaar toewenste en hoopte dat 1945 de vrede zal brengen.

Vervolgens richtte ze zich in het Nederlands tot "het vrije Nederlandse volksdeel op het westelijk halfrond"; Suriname en de Nederlandse Antillen. Ze bedankte hen voor hun medeleven "en de bereidheid het uwe bij te dragen tot de oorlogvoering en het lenigen van de nood, welke zo hoog gestegen is".

Ze eindigde met de wens dat de spoedige overwinning "een einde zal maken aan deze grote worsteling" en dat het nieuwe jaar "voor u allen heel veel heil en zegen moge brengen".

'Spoedige vernietiging'

De Nederlandse premier Gerbrandy blikte gisteravond in een toespraak op Radio Oranje terug op de succesvolle opmars van de geallieerden in het afgelopen jaar. Hij meent dat "de spoedige vernietiging van de vijand nabij is".

"Zelfs in Duitsland is men zo langzamerhand tot de conclusie gekomen, dat alle tekenen erop wijzen, dat dit land de oorlog reeds verloren heeft."

Gerbrandy gaat in op de vraag waarom de opmars juist tussen Noord- en Zuid-Nederland tot stilstand is gekomen. "Elke concentratie van militaire kracht bereikt op een zeker ogenblik een punt, waarop nieuwe concentratie en nieuwe voorbereiding noodzakelijk is."

Hij vertelt dat hij in het bevrijde zuiden veel ellende heeft gezien, "maar dat die niet te vergelijken is met de ellende die op dit moment in Noord-Nederland heerst".

Gerbrandy gelooft tenslotte "dat wij steeds dichter bij ons doel komen, namelijk samenwerking bij de wederopbouw, weliswaar in armoedige kleren en nederige huizen, maar gesterkt door nieuwe idealen."

Telegram Eisenhower en Montgomery

De Amerikaanse opperbevelhebber Eisenhower en de Britse veldmaarschalk Montgomery hebben elkaar met Nieuwjaar een telegram gestuurd. Montgomery meldde: "Wij volgen overal waar gij gaat." Eisenhower antwoordde: "Ik ben ervan overtuigd dat 1945 ons de overwinning en de vrede zal brengen."

Ook de Britse premier Churchill gelooft in een spoedige vrede. In zijn nieuwjaarstoespraak zei hij: "Het zal niet zo lang meer duren of de boevenbende, die al te lang in Europa het heft in handen heeft gehad, zal worden uitgeroeid."

Een Duitse capitulatie komt nooit, wel een Duitse overwinning.

Adolf Hitler denkt daar heel anders over. Kort na middernacht was hij op de Duitse radio te horen, in een toespraak die van tevoren op een grammofoonplaat was opgenomen.

De Duitse Führer hekelde de propaganda van de tegenstanders, "die steeds nieuwe termijnen geven waarbinnen Duitsland ineen zal storten". "Maar een Duitse capitulatie komt nooit, wel een Duitse overwinning."

Hitler noemde 1944 het jaar van de zwaarste beproevingen. "De wijze waarop deze beproevingen zijn doorstaan, de geest en de houding van het Duitse volk, rechtvaardigen ten volle het geloof in de toekomst." Hij belooft het volk door de ellende heen te leiden "naar de poort, die de weg naar een nieuwe toekomst opent".

Arthur Seyss-Inquart, de Duitse rijkscommissaris in het bezette deel van Nederland, heeft tot veler verbazing geen nieuwjaarstoespraak gehouden. De reden daarvoor is nog onduidelijk.