Onhygiënische omstandigheden, een louche palingverkoper en een lakse agent hebben in Amsterdam een uitbraak van buiktyfus veroorzaakt. Er zijn al tientallen gevallen bekend en door gebrek aan schoonmaakmiddelen zal dat alleen maar oplopen.

Oorsprong van de uitbraak is besmette paling die door een straatverkoper in de Jordaan werd aangeboden op de zwarte markt. Een agent die haar betrapte werd afgekocht met een maaltje vis. De eerste patiënten waren de verkoopster en haar gezin, de agent en zijn vrouw en een bevriend echtpaar.

Eind vorige maand waren er al dertig gevallen bekend, begin december was dat opgelopen tot 83, terwijl er tot dan slechts negen tyfusgevallen waren geregistreerd in de hoofdstad dit jaar. Doordat een drager werkzaam was in een kindertehuis, zijn daar ook tien zieken gemeld.

Koorts, buikpijn, darmklachten

Wat er precies fout is gegaan bij het klaarmaken van de paling, is niet bekend. Mogelijk is de vis in verontreinigd water gevangen en niet voldoende gerookt om de bacteriën te doden. De bacterie kan, vooral bij lage temperaturen, weken overleven in water.

Symptomen van buiktyfus (niet te verwarren met door luizen veroorzaakte vlektyfus) zijn koorts, buikpijn en darmklachten. Als behandeling uitblijft, kan de ziekte dodelijk zijn. Niet alle mensen die de ziekte bij zich dragen worden zo ziek dat ze het bed moeten houden; dat brengt het risico met zich mee dat zij juist anderen besmetten.

Handen wassen

De gezondheidsdiensten raden aan zo min mogelijk contact met zieken te hebben, geen bestek met hen te delen en handen goed te wassen voor en na het eten. Ook dient men geen ongeschild fruit of rauwe groente te eten. Daarnaast waarschuwt men geen sloot- of grachtwater te gebruiken voor de afwas.

Veel Amsterdammers kunnen weinig met die tips: zeep is al lange tijd schaars, door voedseltekorten is het geen optie verdacht voedsel weg te gooien en iedereen vreest dat er binnenkort geen leidingwater meer is.

In de illegale pers wordt met leedvermaak gereageerd op het feit dat juist agenten werden getroffen, "hetgeen het gevolg is van het feit dat men er veel in beslag genomen paling eet", aldus Het Parool. "Nu zitten de gulzige NSB'ers met de gebakken peren."