‘We dachten dat je thuis zou zijn met Kerstmis...’

Niet eerder ontbrak de feeststemming in de dagen voor Kerst zo erg als nu. Het Kerstfeest wordt zelfs gebruikt als propagandamiddel aan het front.

Door sentimentele kaarten en pamfletten te verspreiden, hopen de Duitsers de geallieerde militairen van hun stuk te brengen. Kerstmis is tenslotte bij uitstek het moment waarop soldaten zich afvragen of ze wel door willen vechten.

Op verschillende pamfletten en kerstkaarten worden de geallieerden eraan herinnerd, dat hun beloofd was dat zij met Kerstmis weer thuis zouden zijn. "Maar alle beloftes zijn gebroken."

De vraag die de Duitsers bij de Amerikaanse, Engelse en Canadese soldaten opgooien, is of het wel zin heeft om nog te vechten. "Als je vandaag niet ten onder gaat, dan wel morgen... Stop ermee, op welke manier dan ook", luidt de boodschap.

Dit propagandamiddel is niet alleen aan de Duitsers voorbehouden. De Amerikanen sturen flyers naar Duitse troepen aan het Italiaanse front.

Op de voorkant staat een bezorgde Duitse moeder met haar kind. Op de achterkant proberen de geallieerden bij de Duitsers gevoelens van heimwee los te krijgen: "Wat voor Kerstavond hebben je naasten? Hebben ze nog steeds een huis, waarin ze de geboorte van Christus kunnen vieren?"

De Engelsen sturen op hun beurt kerstkaarten naar de bevolking van het bezette Denemarken om ze op te vrolijken. "Vrolijk Kerstfeest van de geallieerden", staat erbij. Onder de getekende boom ligt een berg cadeaus, afkomstig van de Russen, de Amerikanen en de Britten. In de boom zelf bungelt Hitler als kerstornament aan een strop.

Sinds de nationaalsocialisten in Duitsland aan de macht zijn gekomen, is het Kerstfeest drastisch veranderd. In een uitgebreide handleiding is de ware zin van het feest in de ogen van de nazi's omschreven: alle verwijzingen naar het christendom moesten worden geschrapt.

De handleiding gaat in op de kleinste details. Versieringen van de kerstboom mogen geen christelijke elementen zoals engelen bevatten. Kerststalletjes moeten 'verduitst' worden: het stalletje moet vervangen worden door een berghut en de Heilige Familie door een Duits gezin.

Er zijn zelfs speciale kerstballen in de vorm van een hakenkruis en het hoofd van Hitler verkrijgbaar. Deze mogen in de praktijk alleen niet opgehangen worden, volgens de wet voor 'bescherming van nationale symbolen'. In de praktijk zijn alle 'nieuwe regels' rondom de viering van het kerstfeest moeilijk te handhaven, vooral in bezette gebieden buiten Duitsland.

Ook traditionele kerstliederen hebben eraan moeten geloven. Nazigetrouwe schrijvers en componisten hebben ook hier alle mogelijke verwijzingen naar het christendom weggefilterd.