Met collectes, benefietvoorstellingen, inzameling van goederen en opvang van vluchtelingen helpt België zijn door oorlog geteisterde noorderbuur.

"Hoewel de toestand in België verre van rooskleurig is, is er toch geen vergelijking mogelijk met de toestanden die in Nederland zijn ontstaan", legt Julius Hoste uit, voorzitter van het Nationaal Comité voor Hulp aan Nederland. "Verwoesting op grote schaal, inundaties, plunderingen, ondervoeding en ziekten."

Hoste zei dat dat alles ook zijn land had kunnen treffen als het front daar tot stilstand was gekomen. Hij voegde eraan toe dat door het helpen van Nederlandse vluchtelingen de gastvrijheid kan worden terugbetaald die ons land in de Eerste Wereldoorlog aan zijn landgenoten betoonde.

De Belgen zijn daarom vrijgevig. Er zijn al 10.000 blikjes sardientjes de grens over gegaan, 5000 liter melk, biscuits, spliterwten en zeep. Ook stuurde men een ambulance naar het frontgebied en verwerkte men Nederlands maanzaad tot margarine.

Donaties

Prins-regent Karel, die tijdelijk het werk van zijn gevangen broer Leopold waarneemt, doneerde 50.000 franc aan de inzamelingsactie, eenzelfde bedrag als de koningin-moeder. De Nationaal Bank doneerde 100.000 franc, kardinaal Van Roey 5000.

Britse marine-officieren in België spraken af "een pond per streep" te doneren: hoe meer rangstrepen er op hun insigne staan, hoe hoger de bijdrage.

De koningin-moeder verbond ook haar naam aan een galavoorstelling van Mozarts Don Juan, waarvan de opbrengst is bedoeld voor de oorlogsslachtoffers. Daarnaast bracht ze zelf een bezoekje aan Nederlandse vluchtelingen in het dorp Aspelare bij Brussel.

Als het geen oorlog was, dan zou je van een vakantietochtje kunnen spreken.

Verspreid door heel België worden evacués uit Nederlands oorlogsgebied opgevangen. Het gaat bijvoorbeeld om inwoners van de Betuwe, die vanwege oorlogsgeweld en Duitse inundaties werden geëvacueerd.

Per auto en trein werden ze met duizenden tegelijk door de Britten de grens over gebracht. Om de reis wat aangenamer te maken, werden onderweg voedsel, chocola en sigaretten uitgedeeld.

"Als het geen oorlog was, dan zou je van een vakantietochtje kunnen spreken", meende een vrouw die met man en tien kinderen uit Valburg was gehaald. "Wat zijn de mensen goed voor ons geweest. En wat hebben die Engelsen alles mooi voor mekaar."

Liever meisjes dan jongens

De Britse kolonel die de operatie leidde was blij met alle medewerking. "U weet niet hoeveel voldoening het geeft om deze zo zeer getroffen mensen te helpen. Trouwens, ze houden zich uitstekend en werken in alle opzichten mee."

In België werden de vluchtelingen eerst opgevangen in verzamelcentra, maar daarna konden ze doorreizen naar particuliere woningen. In een dorp hadden de inwoners bijvoorbeeld een leegstaand huis gemeubileerd voor twee gezinnen. Daarnaast krijgen de Nederlanders kleding, dekens, hetzelfde rantsoen als de Belgen en een toelage.

Er klonk in de Belgische pers slechts één kritiekpuntje: bij plannen om 5000 à 10.000 kinderen op te vangen bleek dat gastgezinnen vooral meisjes een slaapplek wilden bieden. Een krant riep daarom op ook jongens te ontvangen. "Of ze dan veel rumoeriger zijn in het algemeen, dan meisjes, dat is toch geen reden om hen van spoedige hulpverlening uit te sluiten?"