Bij Slot Moermond in het Zeeuwse Renesse zijn vanmiddag negen mannen uit het verzet opgehangen. Ze werden eerder deze week gevangengenomen tijdens een ontsnappingspoging naar bevrijd gebied.

Een van hen raakte bij de ontsnapping zwaargewond en moest toekijken hoe zijn metgezellen werden omgebracht. Hij overleed later aan zijn verwondingen en is naast de andere mannen opgehangen.

Uit de omgeving zijn vlak na de executie twintig burgers bijeengeroepen, die gedwongen werden om naar de lijken te kijken. Onder hen bevonden zich ook enkele familieleden van de slachtoffers.

Verduistering persoonsgegevens

Walcheren is al ruim een maand geleden bevrijd, maar Schouwen-Duiveland wordt nog altijd onderdrukt door de Duitse bezetter. De hoop op een snelle bevrijding is op het eiland ver te zoeken. Een week geleden riep de Duitse leiding op dat alle mannen tussen de 17 en 40 jaar zich moesten melden voor de Arbeitseinsatz. Gemeenteambtenaren kregen de taak om lijsten met namen op te stellen.

Als reactie op de oproep besloten drie leden van de Ordedienst (OD) in Renesse de bevolkingsregisters te begraven, een paar honderd meter van het gemeentehuis. Ze doken direct na de actie onder. Kort hierop kreeg de OD bericht van de Engelsen uit bevrijd gebied dat ze een aantal verzetsmensen die gevaar liepen per boot zouden komen ophalen.

Mislukte ontsnapping

Een groep van in totaal zeventien man stond in de nacht van 6 op 7 december klaar om per boot opgehaald te worden door de Engelsen. Door het barre winterweer miste de groep de afgesproken signalen en werd de reddingsoperatie een dag opgeschoven. Deze keer werden de signalen wel goed ontvangen, maar door het passeren van een Duitse militaire auto over de dijk ontstond er verwarring.

Een lid van de groep besloot de schuilplaats te verlaten om te controleren of de kust veilig was, maar stuitte op een Duitse patrouille. De groep werd ontdekt.

Zes mensen wisten te ontkomen en een van de mannen die eerder de persoonsregisters wist te begraven, C. Lazonder, raakte zwaargewond. De overige tien werden per boot overgebracht naar Goeree-Overflakkee. Daarbij sprong een persoon overboord en verdronk in het ijskoude water.

Na een langdurig verhoor sprak de districtscommandant Becker het doodvonnis uit: executie door ophanging. De gewonde C. Lazonder zou na zijn herstel naast de anderen worden opgehangen. Vanaf zijn brancard moest hij toekijken naar de ophanging van de anderen. Hij overleed kort hierna en is ernaast gehangen.

De lijken moeten 48 uur in het zicht van het publiek blijven hangen, als waarschuwing voor de rest van de bevolking om de Duitse Wehrmacht niet nog eens tegen te werken.

Vanochtend ontvingen in totaal twintig mensen uit omringende dorpen bericht dat zij zich begin van de middag moesten melden bij Slot Moermond. Een van hen is de secretaris van de gemeente Haamstede, Lieven Cornelis van der Velde: "Onder begeleiding van een groot aantal zwaar bewapende Duitse militairen marcheerden we naar het Slot Moermond. Allerlei veronderstellingen werden gemaakt. De één dacht dat we gefusilleerd zouden worden, de ander dacht aan gijzeling."

Kort na aankomst bij het slot, kwam een huifkar met twee witte paarden de laan oprijden. "We vermoedden dat zich hierop de tien door de Duitsers gevangen personen bevonden", vertelt van der Velde.

Na nog geen kwartier wachten, werd de groep bevolen de Slotlaan in te marcheren. "We zagen tussen de bomen aan de rechterzijde van de oprijlaan dikke ronde balken, met daaraan lijken die pas net waren opgehangen. Verschillende lichamen vertoonden nog stuiptrekkingen."

Wij zullen dit nooit vergeten en waarschijnlijk evenmin vergeven.

Ook Jaap Vriessendorp, de eigenaar en bewoner van Slot Moermond, moest meelopen met de groep. Hij liep naast Hendrik Verhoeff, die onverwachts aan een van de palen zijn enige zoon zag hangen. "Wij zullen dit nooit vergeten en waarschijnlijk evenmin vergeven", aldus Vriessendorp.

De toeschouwers werden vlak voor de lijken opgesteld, waarna een kapitein het vonnis voorlas. Ook werden er dreigementen aan toegevoegd, die zij aan de rest van de bevolking door zouden moeten geven: wanneer de mannen die bij de arrestatie op de vlucht zijn geslagen niet gevonden worden, zullen er meer van dit soort represailles plaatsvinden.

Van de gevluchte mannen is nog geen spoor te bekennen.