Het is gedaan met de rust in de Noordoostpolder, in de volksmond ook wel het het 'Nederlands Onderduikersparadijs'. Vanmorgen vroeg trokken duizenden Duitse militairen het gebied in op zoek naar mannen voor de Arbeitseinsatz.

De polder kwam aan het begin van de bezetting droog te liggen. Omdat de Duitsers het gebied zo snel mogelijk wilden ontginnen voor landbouw, werden onderduikers in het gebied oogluikend toegestaan: er werd maar weinig aandacht besteed aan wie een werkvergunning kreeg om er kavelslootjes te graven en koolzaad te planten.

"Als je eenmaal bijvoorbeeld bij Ramspol met het pontje over was, dan kon je je min of meer als veilig beschouwen", legt een van de arbeiders uit. "Die moffen waagden zich niet in dat nieuwe land, dat in het begin niet veel meer was dan een moeras met wat rietkragen."

In 1943 hebben we zelfs Koninginnedag gevierd.

De bijnaam ten spijt was er van een paradijs nauwelijks sprake. Maandag tot en met zaterdag zwaar werk in de klei, overnachten in tochtige barakken, zonder contact met de buitenwereld. Studenten, Joodse onderduikers of gevluchte militairen moesten zich de blaren op de handen werken, maar waren er betrekkelijk veilig.

"In 1943 hebben we zelfs Koninginnedag gevierd. Dat kon toen in Nederland nergens meer, maar wij hebben uit volle borst het Wilhelmus gezongen."

Wapendroppings

Nu steeds meer Nederlandse mannen worden opgepakt om in Duitsland te gaan werken, is het ook gedaan met de rust in de polder. Het gebied werd bovendien steeds vaker gebruikt om wapens te droppen voor het verzet of om gecrashte vliegeniers weg te smokkelen ("Meteen die piloot in een boerenkiel en een schop in zijn hand zodat hij niet meer opviel").

Daarom hebben 4000 Duitsers onder de persoonlijke leiding van SS-leider Rauter de polder nu leeggehaald. Personeel uit alle werkkampen in het gebied moet in de kou en regen naar Meppel lopen, waar ze op de trein naar Duitsland zullen worden gezet. In totaal gaat het om bijna 2000 man.

Louwe Gnodde uit Urk werd overvallen toen hij in de kantine klaarstond om aan het werk te gaan. 'Ik zei tegen de Duitse commandant dat ik 16 jaar oud was. 'Ja', zei de Duitse commandant. 'Je bent 16 jaar, maar je mag niet naar huis. Je wordt in Duitsland ook wel 17.'"