Vijf ministers van het kabinet-Gerbrandy zijn vandaag na vijf jaar ballingschap uit Londen teruggekeerd naar bevrijd gebied. De kabinetsleden, onder wie de premier zelf, landden met een Dakota DC-3 op vliegveld Welschap bij Eindhoven.

De ministers komen het bestuur, dat tijdelijk in handen is van het Militair Gezag (MG), controleren en waar nodig bijsturen. Het gaat naast de minister-president om de ministers Van Lidth de Jeude (Oorlog), Van Heuven Goedhart (Justitie), Burger (Binnenlandse Zaken) en Van den Broek (Financiën, Handel, Nijverheid en Landbouw).

De vijf kabinetsleden worden minister-kwartiermakers genoemd, omdat zij namens de regering vooruit zijn gestuurd naar het vaderland. Ze zijn hier om voorbereidingen te treffen voordat de rest van de regering terugkeert naar Nederland.

De minister-kwartiermakers worden bij aankomst op het vliegveld in Eindhoven begroet en poseren kort voor de camera:

Bij aankomst op het vliegveld worden de ministers met wantrouwen ontvangen door leden van het MG. Generaal Kruls, die de leiding heeft over het MG, is zelfs weggebleven.

Twee weken geleden schreef Kruls een brief aan minister-president Gerbrandy om zijn ongenoegen over de komst van de ministers kenbaar te maken. In de brief ging Kruls onder andere in op de verwarring die de komst van de ministers met zich mee zou brengen en het gebrek aan personeel om ze van dienst te kunnen zijn.

Hij meent dat bij de ministers "de neiging zou ontstaan om in te grijpen en beslissingen te nemen. Hierdoor zou het werk van het MG in korte tijd onmogelijk worden gemaakt".

Kruls werd naar Londen gehaald om de zaak te bespreken, waarna alles bijgelegd leek. Uit de afwezigheid van Kruls vandaag blijkt dat de generaal nog altijd niet te spreken is over de overtocht van de ministers.

Onderweg naar hun verblijfplaats, Bosch en Ven in Oisterwijk, zijn de ministers staande gehouden door een lid van de Binnenlandse Strijdkrachten. De paspoorten die zij bij zich hebben, zouden waardeloos zijn. Vervolgens zijn ze overgebracht naar het politiebureau in Boxtel, waar al snel duidelijk werd dat de aanhouding een misverstand was. Inmiddels zijn de ministers aangekomen bij hun reisdoel.

Ik zou nog niet zoveel bezwaar hebben hen mee te nemen, als ik niet vreesde dat zij een zwaar blok aan het been zullen zijn.

Al sinds januari werd er gediscussieerd over de samenstelling van de groep kwartiermakers. Volgens minister Van Lidth de Jeude aasden een hoop collega's op een plekje binnen de delegatie. Hijzelf is niet helemaal tevreden over de keuze voor zijn metgezellen: "Dit zijn toch heus geen mensen om in zo moeilijke omstandigheden de knoop door te hakken. Ik zou nog niet zoveel bezwaar hebben hen mede te nemen, als ik niet vreesde dat zij een zwaar blok aan het been zullen zijn."

Wie tot haar eigen teleurstelling niet mee mocht met de ministers, is koningin Wilhelmina. "Het is toch ook mijn land!", zou zij verontwaardigd geroepen hebben toen ze hoorde dat de kabinetsdelegatie vandaag de oversteek kon maken.

Het is aannemelijk dat de ministers zelf een stokje hebben gestoken voor de komst van koningin Wilhelmina. Ze hebben geregeld meningsverschillen op politiek gebied. Bovendien valt er volgens een aantal ministers niet te werken met de koningin. "Voor argumentatie is zij niet vatbaar meer en haar optreden overschrijdt de grenzen van beleefdheid steeds meer", liet minister van Lidth de Jeude zich in besloten kring ontvallen.

Ook minister Van Heuven Goedhart is onthutst door het gedrag van Wilhelmina. Zo sprak hij in een vergadering met de andere ministers zijn verbazing uit: "Is hare majesteit wel helemaal normaal? Heeft zij door de schok van de gebeurtenissen niet totaal haar evenwicht verloren?"