Luchtlandingen bij Arnhem, Nijmegen en Eindhoven en oprukkende grondtroepen vanaf de Belgische grens brachten Nederland gisteren in een staat van verwarring. Zijn de geallieerden bezig met een offensief om Nederland snel te bevrijden?

Inmiddels is er meer duidelijk over het doel van het operatie. De geallieerden zijn een militaire actie gestart onder de codenaam Market Garden, waarbij Market het deel is van de luchtlandingen en Garden het grondoffensief.

Op weg naar Ruhrgebied

Het plan is bedacht door de Britse generaal Montgomery, die met een bliksemaanval door de Duitse linies wil breken om via Arnhem door te stoten tot het Ruhrgebied, het hart van de Duitse oorlogsindustrie. Hij wil daarmee de sterke verdedigingslinie, de Siegfriedlinie, omzeilen die de Duitsers hebben opgeworpen aan hun westgrens. Vanuit het Ruhrgebied willen de geallieerden verder doorstoten naar Berlijn.

Door boven Arnhem naar het IJsselmeer te trekken worden bovendien de Duitsers in het westen van Nederland geïsoleerd. De bevrijding van Nederland is dus niet het doel, maar als het plan slaagt, laat die bevrijding misschien niet lang meer op zich wachten.

Het is in ieder geval een gewaagd plan, waarbij de grondtroepen in twee dagen via een smalle tweebaansweg 90 kilometer moeten afleggen tot aan Arnhem. De luchtlandingsdivisies moeten een aantal belangrijke bruggen in handen krijgen voordat de Duitsers ze opblazen.

Hoewel de luchtlandingen gisteren goed verliepen, was de Duitse tegenstand sterker dan verwacht. Toevallig bleken vlak bij Arnhem, zo'n 90 kilometer achter de frontlinie, de restanten van twee Duitse SS-pantserdivisies te liggen die daar op krachten kwamen nadat ze in Normandië hadden gevochten.

De Duitse majoor Sepp Kraft zag tijdens de oefening de parachutisten naar beneden komen (het waren er ruim 5000) en begon direct met het organiseren van een verdedigingslinie om de doorgang naar Arnhem te blokkeren.

Duits verzet

Twee van de drie bataljons van de Britse 1e Luchtlandingsdivisie die gisteren na hun landing bij Wolfheze Arnhem probeerden te bereiken, liepen dan ook vast in de Duitse Sperrlinie. De bevelhebber van deze troepenmacht, generaal-majoor Urquhart, is in deze verwarring vermist geraakt.

Na hevige gevechten hield een van de bataljons halt bij hotel Hartenstein in Oosterbeek. Het gebouw huisvestte tot vanmiddag de staf van de Duitse veldmaarschalk Walter Model. Die blijkt direct na de luchtlandingen samen met zijn staf de benen te hebben genomen, uit angst dat hijzelf doelwit van de operatie was.

Het andere bataljon bleef zes kilometer ten westen van Arnhem steken, bij de Amsterdamseweg.

Het derde bataljon, onder leiding van luitenant-kolonel Frost, slaagde erin met zo'n 750 man sterk een verdedigende linie te leggen om de noordkant van de Rijnbrug in Arnhem. Daar wachten ze nu op versterking. De brug zelf is nu nog in Duitse handen.

Hun eerdere poging om de spoorbrug over de Rijn in te nemen mislukte. Die werd voor hun ogen opgeblazen door de Duitsers.

Vuurgevechten Ginkelse Heide

Op de Ginkelse Heide, waar mogelijk nieuwe paratroepen zullen landen, heeft een grote groep SS-soldaten vanochtend de Britse posities aangevallen. Onder de SS'ers zouden veel Nederlandse vrijwilligers zijn. Volgens de eerste berichten zijn er veel slachtoffers gevallen.

De Britse grondtroepen, zo'n 50.000 man sterk onder leiding van luitenant-generaal Horrocks, vertrokken gisteren vanaf de Belgische grens en hebben afgelopen nacht bij Valkenswaard halt gehouden. De inwoners van Heerlen, Veghel en Valkenswaard vieren intussen dat ze bevrijd zijn.

De Britse tanks zijn vanochtend rond 10.00 uur weer in beweging gekomen. De vraag is of ze Eindhoven nu snel zullen bereiken.

Om snel door te kunnen rijden richting Arnhem zullen de Amerikaanse paratroepen op korte termijn een noodbrug bij Son moeten aanleggen. Gisteren werd daar de brug over het Wilhelminakanaal opgeblazen door de Duitsers.