Oprukkende Sovjettroepen hebben in het oosten van Polen een nazi-kamp ontdekt dat volledig blijkt ingericht voor het vermoorden van gevangenen. Internationale verslaggevers doen geschokt verslag uit Majdanek bij Lublin. Daar zijn vele duizenden mensen vermoord, onder wie Sovjetmilitairen en gedeporteerde Joden.

Roman Karmen, journalist van het Rode Leger, spreekt van een 'vernichtungslager', waar mannen, vrouwen en kinderen dag en nacht met "duivelse efficiëntie" werden vermoord. "Dit was geen concentratiekamp, dit was een moordfabriek."

"Midden in het kamp staat een enorm stenen gebouw met een fabrieksschoorsteen: het grootste crematorium ter wereld", schrijft Karmen. "Groepen van honderd mensen werden hier bijna levend verbrand, nadat ze waren uitgekleed en vergast in speciale, nabijgelegen kamers."

Ik kan het haast niet geloven, al zie ik het met mijn eigen ogen.

"Ik kan het haast niet geloven, al zie ik het met mijn eigen ogen", vervolgt Karmen. "Ik zie enorme bergen schoenen, sandalen en slippers, in maten van mannen, vrouwen en kinderen, met handelsmerken uit tientallen Europese landen."

"Ik heb net de gruwelijkste plek op aarde gezien", stelt ook New York Times-verslaggever William Lawrence na een bezoek. "Deze plek moet je zien om het te geloven. Na Majdanek ben ik bereid elk verhaal over Duitse gruweldaden te geloven, hoe gruwelijk, wreed of ontaard ook."

De Amerikaan schatte dat er anderhalf miljoen mensen zijn vermoord in het kamp. Duitsers die hij er sprak gaven toe dat er op grote schaal werd gemoord, maar ontkenden daarbij persoonlijk betrokken te zijn geweest.

Ontsnapt

De kampleiding heeft geprobeerd om sporen uit te wissen door de gevangenen weg te voeren en gebouwen en archieven te verbranden, maar zijn daar niet volledig in geslaagd. Toen Sovjettroepen het kamp 24 juli binnentrokken, waren er nog zo'n duizend gevangenen aanwezig, "levende lijken" in de woorden van Karmen.

De berichten over vernietigingskampen sluiten aan bij de berichtgeving van de BBC en The New York Times, eind vorige maand, over het Vrba-Wetzler-rapport. Daarin beschrijven twee ontsnapte gevangenen hoe Joden (onder wie Nederlanders) en Russische krijgsgevangenen door de nazi's werden doodgeschoten of vergast en verbrand in een kamp genaamd Auschwitz.

Een van de opstellers van het rapport, de Slowaak Rudolf Vrba, werd in juni 1942 enkele weken vastgehouden in Majdanek. Beiden wisten begin april naar Slowakije weg te komen na hun ontsnapping uit Auschwitz.

De Poolse autoriteiten zijn van plan kamp Majdanek te behouden, om het nageslacht te laten leren over de Duitse gruweldaden. Polen hoopt dat berichten over het vernietigingskamp de Amerikanen en Britten kunnen overtuigen dat onderhandelingen over vrede met nazi-Duitsland geen optie kunnen zijn, schrijft Lawrence.